افسون ترجمه لحظه‌ای دست از سرش برنمی دارد

به‌بهانه زادروز صالح حسینی نویسنده و مترجم

افسون ترجمه لحظه‌ای دست از سرش برنمی دارد

کسی که افسون ترجمه لحظه‌ای دست از سرش برنداشته است

دکتر "علی یاری"، شاعر، نویسنده، منتقد و عضو هیات علمی دانشگاه چمران اهواز در یادداشتی به مناسبت زادروز صالح حسینی نویسنده و مترجم و استاد بازنشسته این دانشگاه، به ویژگی‌های ادبی و اخلاقی وی پرداخته است.

به گزارش حبیب خبر، "استاد صالح حسینی زاده‌ ۱۳۲۵ است در سُنقر کُلیایی. در مکتب‌خانه درس خوانده و از کودکی با قرآن و حافظ و سعدی مأنوس شده است. یک سالی هم طلبه‌ حوزه‌ علمیه بوده و با زبان عربی آشنا شده است. از ۱۳۴۵ تا سال ۱۳۵۲ دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ‌ارشد زبان و ادبیات انگلیسی را در دانشگاه شیراز درس خوانده و در همین سال به استخدام دانشگاه جندی‌شاپور اهواز درآمده است.

استاد حسینی از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۸ دوره دکتری ادبیات آمریکا را در دانشگاه جورج واشنگتن از سر گذراند و پس از پایان تحصیلات در همین سال به ایران بازگشت و تا سال ۱۳۸۹ که بازنشست شد در دانشگاه شهید چمران اهواز به تربیت چند نسل از دانشجویان زبان و ادبیات انگلیسی و گهگاه تدریس ادبیات معاصر ایران مشغول بود و در کنار معلمی ده‌ها اثر در حوزهی ترجمه و نقد ادبی منتشر کرد.

‎استاد صالح حسینی انسانی صادق، یک‌رنگ، سخت‌کوش و بردبار است. کارنامه‌ پربرگ‌وبار او وجوه مختلفی دارد؛ سال‌ها در کسوت استادی دانشگاه، راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشته‌ زبان و ادبیات انگلیسی را بر عهده داشته است.

شماری از مهم‌ترین آثار داستانی غرب را با مرارت‌هایی که بر خود آسان کرده به زبان فارسی گردانده است.مانند: آخرین وسوسه‌ مسیح (نیکوس کازانتزاکیس)، ۱۹۸۴ (جورج اورول)، گزارش به خاک یونان (نیکوس کازانتزاکیس)، لرد جیم (جوزف کنراد)، برادران کارامازوف (فئودور داستایفسکی)، خشم و هیاهو (ویلیام فاکنر)، به سوی فانوس دریایی (ویرجینیا وولف)، برخیز ای موسی (ویلیام فاکنر)، لرد جیم (جوزف کنراد)، دل تاریکی (جوزف کنراد)، زیر کوه آتشفشان (مالکوم لاوری)، دوبلینی‌ها (جمیز جویس) و...

باید یادآور شد بی‌گمان استاد حسینی از مترجمان پیشگامی به شمار می‌آید که در آشنایی نویسندگان و خوانندگان ایرانی با شیوه داستان‌نویسی جریان سیال ذهن مؤثر بوده‌اند.

وی نه تنها از پیشگامان معرفی این شیوه به ایرانیان است بلکه در زمینه‌ بررسی تأثیرپذیری نویسندگان ایرانی از جریان سیال ذهن نیز از نخستین منتقدان به شمار می‌آید و در این باره کتابی خواندنی با نام «بررسی تطبیقی خشم و هیاهو و شازده احتجاب» منتشر کرده است.

صالح حسینی کتاب‌ها و مقالات ارزشمندی را نیز در زمینه نقد و تحلیل ادبی به زبان فارسی برگردانده است که از جمله‌ آنها می‌توان به تحلیل نقد (فورتروپ فرای)، رمز کل؛ کتاب مقدس و ادبیات (نورتروپ فرای)، هنر و هستی‌نگری (لارنس هاروی)، بکت و معمای قصه جدید (جیمز مداکس)، از ادبیات تطبیقی تا ترجمه‌پژوهی (سوزان باسنت) و... اشاره کرد.

همچنین در نقد و بررسی ادبیات معاصر ایران، کتاب‌هایی مانند نیلوفر خاموش (نظری به شعر سهراب سپهری)، گلشیری کاتب و خانه‌ روشنان (به همراه پویا رفویی) و... از او منتشر شده است.

در زمینه‌ اصول و فنون ترجمه نیز آثاری مانند واژه‌های ادبی، نظری به ترجمه و کتاب پرارج فرهنگ برابرهای ادبی از او منتشر شده است که بی‌گمان مترجمان روزگار ما از خواندن آنها بی‌نیاز نیستند.

دکتر حسینی کسی است که نه وسوسه و افسون ترجمه لحظه‌ای دست از سرش برداشته، نه هرگز شیفتگی به زبان و ادب و فرهنگ ایران از تاروپود جانش جدا شده است.

دانش گسترده او در زمینه‌ ادبیات کلاسیک ایران و انس عمیق با آثار نظم و نثر فارسی ـ به‌ ویژه احاطه بر آثار نظامی، سعدی، مولانا و حافظ ـ و تسلط کم‌نظیرش بر فرهنگ و ادبیات غرب ـ به ‌ویژه آشنایی رشک‌برانگیز بر دقایق، اشارات، رموز و تلمیحات آثار غربیِ ملهم از کتاب مقّدس‌ ـ همواره مانند دو بال پرتوان به اوج ‌گرفتن ترجمه‌های او در سپهر زبان فارسی انجامیده است.

او در ترجمه‌هایش همواره با دقت و وسواسی درخور، برابرهایی از گنجینه‌ زبان و ادب کلاسیک فارسی را به کار بسته و در بخشیدن رنگی ایرانی به آثاری که ترجمه کرده، رنجی جان‌فرسا تحمل کرده است. دیر زیاد آن بزرگوار، خداوند!"