در اجرای اصول پیش‌بینی‌شده قانون اساسی و نیز مردم‌سالاری دينی به منظور واگذاری امور اجرايی و نظارتی كشور به مردم، شوراهای اسلامی شهرها در دولت اصلاحات شکل گرفتند و اجرايی شدند.

پس از گذشت پنج دوره از عمر اين نهاد مدنی، عملکرد شوراها مورد نقد و بررسی فراوانی قرار گرفته است.

 از شهروندان عادی تا صاحب‌نظران بر عملكرد اين نهاد مهم نقدهای اساسی دارند. هدف اين نگارش موضوع‌هایی همچون قانون انتخابات و پروسه انجام آن يا بررسی عملكرد شوراها نيست؛ چون اين مقوله‌ها نياز به نوشتن صدها نقد و بررسی مجزا دارند.

در اين نوشته سعی بر بررسی موضوع فراگير شدن و شيوع تب کاندیداتوری در شوراهای اسلامی شهرها هست كه به‌صورت اپيدمی در جامعه رواج يافته است. چرا قشرهای گوناگونی از مردم تمايل دارند در قالب نماينده به شورا وارد شوند و به قول خود به مردم شهر و ديار خود خدمات‌رسانی نمايند؟

اين افراد در خود چه ویژگی‌هایی سراغ دارند كه به خود اجازه حضور می‌دهند و فكر می‌کنند اگر به شورا ورود کنند می‌توانند منشأ پيشرفت و توسعه باشند؟

پرسش ها و ابهام های زيادی وجود دارد كه ذهن‌ها را به خود مشغول می‌دارد كه دليل این‌همه استقبال از شورايی شدن چيست كه تب آن خیلی‌ها را در خود سوزانده است؟

 در سال‌های اخير از تمامی صنوف كشور مانند پزشك، هنرمند، ورزشكار، مهندس و متخصص و استادان دانشگاه و بازاری و كشاورز و سياسی و... به اين موضوع وارد شده‌اند و در آستانه ششمین دوره شوراها با تعداد بيشتری از متقاضیان مواجه هستيم.

 آيا تب خدمت‌رسانی به مردم این‌قدر فوران دارد كه همه احساس دين و تکلیف می‌کنند و می‌خواهند در قالب شورايی شدن، اين خدمات را به مردم ارایه دهند؟ آيا در قالب يك پزشك يا مهندس، بازاری و ورزشكار و ... نمی‌توان به مردم خدمات‌رسانی مطلوب به عمل آورد؟ آيا اين دوستان در صنوف خود افراد موفقی بوده‌اند كه مردم بتوانند به آن‌ها اعتماد و اتکای کافی کنند؟

مردم در اين سال ها دچار پارادوکس‌های اخلاقی و رفتاری و تصمیم‌گیری شده‌اند. مردم به دلیل کثرت کاندیدا در انتخاب ها مات و مبهوت و متحيرند.

اين سيستم بر اعصاب و روان مردم و باورهای آنان هم تأثیر گذاشته است. اين سيستم تعداد وافر كانديدا و عملكردهای نادرست شوراییان ادوار قبل مردم را سرخورده و عصبی و نا امید كرده است.

مردم مانده‌اند چه بايد بكنند و چه تصميمی بگيرند. متأسفانه به نظر می‌رسد نظام شورايی شدن كشور دچار اشكال و ابهام است زيرا تاکنون نتايج مثبتی بر روند اداره شهرها و همچنين افكار عمومی نداشته است.

اين انتخابات بايد بازتعريف شود و روش‌های كانديدا شدن از طريقه عام و مردمی بودن خارج و در قالب احزاب يا نهادهای مدنی و صنوف  و... بازتعريف شود. قرار نيست هر كس كه در خيال خود احساس دين و تكليف كرد و خود را مهيا ديد در اين مقوله مهم و تأثیرگذار وارد شود و ذهن و فكر و زمان مردم را مشغول کند.

در چهار دوره اول گفتند هنوز اين نهاد نوپا و تازه‌کار است و بايد پخته‌تر شود اما در انتهای دوره پنجم هستيم و هنوز فرهنگ عمومی مردم نتوانسته این‌گونه شورایی شدن افراد و عملكرد آن ها را هضم کند.

بايد به فكر چاره بود و توسط کميسيون اجتماعی و انتخابات مجلس در اين زمينه تحقيق و مطالعات دقيق صورت گيرد. بايد شرايط واجدين شرايط مجدداً بررسی و ملاک‌های بيشتری در ثبت نام کاندیدا مدنظر قرار گيرد.

 بايد موضوع درباره مشاركت بيشتر احزاب سياسی، گروه‌ها و ديگر نهادهای مدنی مورد بررسی قرار گيرد زيرا در صورت لزوم عضويت در نهادهای اجتماعی يا سياسی خود می‌تواند گزينش ابتدايی بر اين انتخابات باشد و سطح كيفی كانديدا را بالا ببرد.

 به‌ هرحال اين نوع كانديدا شدن و انتخاب شدن و عملكردهای ضعيف شورايی و غیر پاسخگو بودن نمایندگان شورا و هزینه‌هایی كه بر اداره امور شهرها وارد کرده‌اند ديگر جوابگو نيست و صدای مردم را درآورده است و هزینه‌های اجتماعی و سياسی را در شهرها بالابرده است.

شهروندان از هم‌اکنون تا چند روز آینده که تا مقوله انتخابات شورا زمان باقی مانده است گرفتار شده‌اند که چگونه و به چه طریق افراد خوب را گزینش کنند. بدتر از همه این‌که کارکنان زيادی از ادارات و نهادهای دولتی و شهرداری‌ها از هم‌اکنون به فكر سازمان‌دهی و لابی‌گری و ... افتاده‌اند تا كانديدای مورد نظر خود را معرفی کنند كه نتيجه آن كاهش بازده كاری و ايجاد ركود در امور اجرايی كشور شده است.

 مجدد تأکید می‌ شود مردم فهيم و بصير و كسانی كه واقعاً به فكر عمران و آبادانی شهرهای خود هستند نبايد در انتخاب‌های خود به‌گونه‌ای عمل کنند تا هر كس كه رسانه‌ای در اختيار دارد، يا احساس می کند ازلحاظ قوميت پرتعداد است، يا می‌تواند در دنيای مجازی خودنمایی کند، يا با نرم‌افزارهای گرافيك تغيير چهره دهد يا با صرف پول نيروهايی را بسيج و به‌کارگیری نمايد، به خود اجازه دهد كه در این صحنه مهم و سرنوشت ساز شهروندان وارد شود.

نويد قائدی/۱۶ خرداد ۱۴۰۰