نشست تخصصی بررسی عوامل غیرشاعرانه موثر در فهم شعر با حضور دکتر عبدالحمید ضیایی شاعر و منتقد ادبی با عنوان "بوته نقد" در چهاردهمین نمایشگاه کتاب خوزستان برگزار شد.

به گزارش وب سایت حبیب خبر، عبدالحمید ضیایی در این نشست که شامگاه چهارشنبه دوم ۲ بهمن ماه در بخش جنبی چهاردهمین نمایشگاه کتاب خوزستان برگزار شد، اظهار کرد: به جز خود شعر که به عنوان یک متن با آن روبه‌رو هستیم،موارد دیگری نیز بر درست فهمیدن آن تاثیر می گذارند.

وی با بیان اینکه این عوامل غیرشاعرانه و فرامتنی هستند، افزود: این عوامل باعث می شوند که مخاطب درک درستی از شعر داشته باشد. اما متاسفانه این موضوع تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته و به آن پرداخته نشده است.

این شاعر و منتقد ادبی کشور تصریح کرد: بررسی عوامل فهمیدن یک شعر، درگرو آشنایی با دانش فلسفه ادبیات است. اما در فلسفه ادبیات و شعر منبعی برای پرداختن به این موضوعات وجود ندارد.

وی با بیان اینکه در فهم شعر درست دیدن آن مساله بسیار مهمی است، خاطر نشان کرد: در درک درست شعر چند موضوع مطرح است که نخست خود شعر است؛ اینکه به چه چیزی شعر می‌گوییم و چه فرقی با بقیه متون ادبی دارد.

ضیایی با بیان اینکه موضوع بعدی شاعر است و به چه کسی شاعر می گوییم،ادامه داد: شاعر باید بداند در فرآیند شعر چه اتفاقی می افتد،منشا الهام کجاست و فرآورده های شعری و ادبی به ما چه می گویند.

این شاعر برجسته کشور با اشاره به موارد موثر دیگر بر فهم شعر،تصریح کرد: فیلسوفان ادبیات معتقدند هفت مورد غیرشاعرانه بر فهم شعر تاثیر می‌گذارند که اولین مورد شم یا ذوق هنری است.

ضیایی بیان کرد: ذوق هنری در فهمیدن شعر موثر است. برای مثال اگر کسی ذوق شعری یا شم هنری داشته باشد، قطعاً در فهم یک شعر یا متن هنری، موفق‌تر از کسی است که فاقد این شم است.

وی خاطرنشان کرد: عامل بعدی، شناخت ما از خود هنرمند یا نویسنده است. برای مثال اگر ما حافظ را عارفی کامل و واصل بدانیم، فهم ما از شعر او، به سمت و سوی فهمی عرفانی و معنوی متمایل می شود. اما اگر او را انسانی در ردیف یغمای جندقی یا عبید زاکانی بدانیم، فهم ما از شعر او، سویه‌های زمینی پیدا می کند.

این شاعر و منتقد ادبی کشور بیان کرد: عامل بعدی که در فهم شعر مهم است، شناخت محیط و ساختار اجتماعی، سیاسی و اخلاقی معاصر و مقارن با تولید اثر هنری است. برای مثال اگر ما با محیط اجتماعی و سیاسی قرن هشتم هجری آشنا باشیم، قطعاً به درک دقیق تری از شعر حافظ دست پیدا می کنیم.

ضیایی با بیان اینکه عامل بعدی شناخت ما از خودمان به عنوان مخاطب یک متن یا اثر نیز تأثیر جدی بر فهم دقیق‌تر آن دارد، اظهار داشت: این که ما بدانیم چه اوصاف روانی و ذهنی داریم، در فهم و نقد یک متن و اثر خیلی مهم است. برای مثال بدانیم که چقدر متعصب یا خودشیفته یا دارای پیش‌داوری هستیم، باعث می شود که در داوری‌هایمان نسبت به متون و آثار هنری، منصفانه‌تر برخورد کنیم.

وی تصریح کرد: این مسأله به ویژه برای داوران و ممیزان کتاب و آثار، خیلی می تواند کارکرد مهم و مؤثری داشته باشد.

این منتقد ادبی کشور عامل بعدی در فهم ادبیات را ارتباط شعر با روزگار و زمان سرودن شعر دانست و گفت: برخی شاعران مسایلی را در شعر مطرح می‌کنند که اصلاً ربطی به روزگار ما ندارد؛ در حالی که هستی‌شناسی، زیباشناسی و معرفت شناسی شعر باید به‌روز باشد.

ضیایی با بیان اینکه بحث سن نیز موضوع بسیار مهمی در فهم شعر است،تاکید کرد: سن آدمیان در فهم شعر بسیار تاثیرگذار است،به طوری که فهم ما از مطالب مختلف و کتاب‌هایی که می خوانیم در سنین مختلف متفاوت است.