یک استاد روزنامه نگاری رعایت صداقت با مردم را مهم ترین اصل هر رسانه ای می داند.

در روزهای اخیر شاهد ماجرای جنجالی فارسی صحبت کردن کارشناس هندی در شبکه ۳ بودیم که این رسانه را با انتقادهای زیادی همراه کرد.

تاکید مجری بر عدم تسلط کارشناس بر زبان فارسی و معرفی او با عنوان کارشناس و روزنامه نگار مستقل از نگاه ریز بین مخاطب دور نماند و این انتقاد را مطرح کردند که کارشناس برنامه از کارکنان پرس تی وی است نه روزنامه نگار مستقل.

با این حال ادامه چنین رخدادهایی چه پیامدهایی دارد و به طور کلی رسانه باید در انتخاب کارشناسان به چه نکاتی توجه کند؟ 

محمدمهدی فرقانی، استاد روزنامه نگاری رعایت صداقت، انتخاب کارشناس خبره، معرفی دقیق و صادقانه او را در برنامه ضروری می داند و می گوید: رعایت نکردن این نکات به نوعی فریب مخاطب تلقی می شود و طبیعتاً وقتی مخاطب احساس کند رسانه قصد فریبش را دارد با سرعت و به شدت از او فاصله می گیرد.

فرقانی در این باره به شفقنا رسانه می گوید: به طور کلی مهم ترین اصل برای هر نوع رسانه ای رعایت صداقت با مردم است که حضور آن باعث ایجاد اعتماد، باور و خوش بینی و  رعایت نکردن آن سبب سوءظن، بدبینی، بی اعتمادی و ناباوری نسبت به رسانه می شود.

او ادامه می دهد: بنابراین باید کارشناس در زمینه بحث مورد نظر خبره و صاحب نظر باشد، به درستی و صادقانه معرفی شود و در معرفی اش سوگیری وجود نداشته باشد.

علاوه بر آن باید با مردم شفاف و صادقانه صحبت کند. اگر کارشناسی وابسته به رسانه ای است نباید آن را به عنوان روزنامه نگار مستقل معرفی کند.

وقتی رسانه ای کارکرد ایدئولوژیکی دارد، طبیعتاً هر روزنامه نگار و یا کارشناسی که با آن رسانه کار می کند، ممکن است نوعی تعلقات سیاسی یا ایدئولوژیک داشته باشد، در نتیجه  نمی توان او را به عنوان روزنامه نگار یا کارشناس مستقل معرفی کرد.

فرقانی با تاکید بر اینکه در دنیای امروز نمی توان چیزی را پنهان کرد، می گوید: اگر رسانه چنین کاری انجام دهد، با توجه به پیشرفت تکنولوژی به سرعت در سطح وسیع عدم صدق آن ادعا و اظهارات ثابت می شود.

او ادامه می دهد: الان مثل گذشته نیست که رسانه به راحتی ادعایی مطرح کند و مخاطب بدون جست و جو و تحقیق آن را بپذیرد.

این عملکرد به نوعی فریب مخاطب تلقی می شود و طبیعتاً وقتی مخاطب احساس کند رسانه قصد فریبش را دارد به سرعت و به شدت از او فاصله می گیرد.

با این اوصاف تکرار چنین حرکتی، چه پیامدهایی دارد؟

این استاد روزنامه نگاری پاسخ می دهد: اگر این اتفاقات تکرار شود، آن رسانه در دراز مدت پایگاه اجتماعی خودش را از دست می دهد، جایی در میان افکار عمومی نخواهد داشت و تاثیرگذار نخواهد بود.

 اگر رسانه ای مرتکب خطا شد، چگونه آن را جبران کند؟

فرقانی توضیح می دهد: یکی از اصول مهم اخلاق حرفه ای در روزنامه نگاری تصحیح اشتباهات است. اگر به هر دلیلی عمدی یا سهوی رسانه ای مرتکب اشتباه شد، در اولین فرصت شهامت عذرخواهی و اصلاح اشتباهش را داشته باشد. شاید با این کار بتواند کمی از اعتماد از دست رفته را جبران کند.

او ادامه می دهد: بخش عمده پذیرش عذرخواهی به سابقه ذهنی و پذیرش نگرش مثبت به آن رسانه برمی گردد که آیا اصولا مخاطب آن رسانه را صادق و قابل اطمینان می داند یا خیر.

اگر رسانه را قابل اطمینان بداند طبیعتاً عذرخواهی آن را می پذیرد و اگر نداند در عذرخواهی اش تشکیک می کند.