هم رییس‌جمهوری و هم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم، اخیراً بر شفافیت فعالیت مدیران بخش‌های مختلف تأکید کرده‌اند. اما شفاف‌سازی در مدیریت فرهنگی به ویژه در حوزه مدیریت سینما، چه اهمیتی دارد؟

"محمد دیندار"، کارشناس سینما و مستندساز، دیدگاه اش را درباره موضوع شفاف سازی حوزه فرهنگ و سینما بیان کرد که با هم می خوانیم:

"آقای رئیسی در یکی از سخنرانی‌های اخیرش درباره شفاف‌سازی گفت: «چرا قراردادهای اقتصادی نباید علنی باشد... چرا بهره‌برداری از حوزه‌های مختلف اقتصادی نباید شکل شفاف داشته باشد؟»

اخیراً هم صحبتی هم از محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را هم خواندم که گفته است: «کسی که مسوول می‌شود باید در اتاق شیشه‌ای و در برابر مردم شفاف باشد و هیچ امر غیرشفافی نداشته باشد.»

با توجه به این سخنان رییس‌جمهوری و وزیر فرهنگ، یکی از جنبه‌های شفافیت، مشخص شدن بودجه‌های فرهنگی است. یعنی باید مشخص شود در تولید فیلم‌های سینمایی و مستند چه بودجه‌هایی تخصیص یافته است و این بودجه‌ها چگونه هزینه شده‌اند.

بحث شفاف‌سازی، یک قانون هست و در قانون به آن تصریح شده است. به هر حال بخشی از کار فرهنگی، اقتصادی است. ضمن اینکه فعالیت‌های فرهنگی در هر امر مثبتی باید پیشقدم باشد و شفاف‌سازی در این حوزه می‌تواند الگویی برای سایر بخش‌ها باشد.

این شفاف‌سازی قطعاً برکاتی خواهد داشت. چون جلوی خیلی از هزینه‌های اضافه و پرداخت دستمزدهای نامتعارف گرفته خواهد شد. در صورت شفاف‌سازی، هر فرد یا نهادی به خودش اجازه نخواهد داد که هر نوع دستمزدی را پرداخت کند.

به طور مثال: اخیراً شنیدیم فیلم مستندی با سرمایه‌گذاری نهادی خارج از دولت و با بودجه بسیار بالایی تولید شده است. این درحالی است که وقتی این فیلم در جشنواره سینماحقیقت به نمایش درآمد، مشخص شد که با توجه به کیفیت آن کار شگرفی تولید نشده که چنین بودجه‌ای را بطلبد و با بودجه آن می‌شد چند فیلم مستند دیگر تولید کرد.

شفاف‌سازی به عیارسنجی محتوایی آثار هم کمک می‌کند و می‌توان بررسی کرد که از نظر مهندسی فرهنگی چقدر به آثاری در زمینه‌ها و ژانرها و موضوعات مختلف بودجه پرداخته شده و آیا آورده فرهنگی آنها با بودجه اختصاص یافته برابر است؟ به ویژه اینکه کارها و فعالیت‌ها باید مخاطب محور باشد. اما برخی افراد آثاری را تولید می‌کنند که به‌رغم هزینه سنگین مخاطب چندانی ندارند. وقتی شفاف‌سازی صورت بگیرد، این‌گونه ضعف‌ها و آسیب‌ها قابل شناسایی و برطرف شدن هستند.

همان‌طور که فدراسیون فوتبال بر عملکرد باشگاه‌های فوتبال نظارت دارد و از آنها می‌خواهد بودجه خودشان را اعلام و به موارد خاصی محدود کنند، سازمان سینمایی هم می‌تواند این کار را انجام دهد؛ یعنی هم بودجه مراکز تابعه این سازمان شفاف‌سازی و هم هدفمند شود. چون گاهی از گوشه و کنار شنیده می‌شود که برخی مراکز، بودجه‌های هنگفتی را خرج برخی پروژه‌ها می‌کنند اما حاصل کار با نتیجه مطلوب فاصله دارد.

 همچنین دو سال است که سایت یکی از دستگاه‌های سینمایی در دو بخش گزارش عملکرد و شفاف‌سازی، به‌روز‌رسانی نشده است. این درحالی است که شفاف‌سازی به هدفمندی هم می‌انجامد، چون موجب خواهد شد تا خیلی‌ها سعی کنند به این سمت بروند که فقط برای موارد ضروری خرج کنند و از ریخت و پاش جلوگیری شود."