اگرچه در سال های متمادی خدمات ارزنده ای مانند ایجاد و توسعه راه ها، آبرسانی و برق رسانی و‌... برای روستاها انجام شده، اما روند مهاجرت از روستاها و افزایش سرعت شهرنشینی در استان خوزستان در چند دهه گذشته نشان می دهد متناسب با افزایش سطح آگاهی و نیاز روستاییان، برنامه های متناظر توسعه روستایی که همگام با انتظار روستاییان باشد، تحقق نیافته است.

در واقع برنامه های توسعه نشان می دهند جایی از کار ایراد دارد که توسعه واقعی و اغنا روستاییان اتفاق نیافتاده است. مانند همیشه بیش ترین تاکید بر اجرای برنامه های سخت افزاری متمرکز بوده است؛ غافل از اینکه بعد انسانی و ساکنان و لزوم توجه به نیازهای جمعی روستاییان بر مسایل دیگر ارجحیت دارد.

حتی در سال های اخیر که بر لزوم توسعه بر مبنای آمایش سرزمین تاکید شده و در خوزستان هم مطالعاتی در این باره انجام شده است، اما از همین اندک اطلاعات هم برای توسعه واقعی بهره ای گرفته نشده است!

 برای مثال: بر خلاف تصور که شاید غلبه درصد مشاغل روستایی بر کشاورزی باشد اما آمارهای این مطالعات نشان می دهد جز تعدادی شهرستان ها، آمارهای بخش صنعت و خدمات هم قابل توجه است.

بهترین برنامه توسعه قطعا برنامه ریزی محلی و بومی است که منطبق بر واقعیت های جغرافیایی طبیعی و انسانی منطقه باشد، مگر می شود اداب و رسوم مردم منطقه را نادیده گرفت. همچنین با توجه به انفجار سیستم های ارتباطی و نظام های فن آوری و آشنایی قاطبه روستاییان با جهان توسعه یافته باید برنامه های دقیقی برای حفظ و ارتقا و تحکیم روستاها تدوین کرد.

اما آیا در شرایط فعلی مجموعه ارکان دولت و حتی مسوولان در خوزستان دغدغه رونق و تحکیم و توسعه روستاها را دارند؟ آیا در سال های گذشته روستایی نمونه که توانسته باشد از تمامی زوایای توسعه برخوردار شود، به گونه ای که اهالی روستا راضی و روند مهاجرت معکوس شود، در استان مشاهده شده است که بتوان به آینده روستاها امیدوار بود؟

اگرچه در سال های  اخیر که بومگردی و رونق تولیدات روستایی و صنایع دستی و علاقه به زندگی آرام از منظومات فکری خیلی ها شده است، اما برای تحقق این خواسته ها باید برنامه داشت و کاری کرد.

شواهد و قراین نشان می دهند دولت عزم و اراده ای برای این مهم یعنی توجه به رونق روستاها ندارد، چون دولت برنامه ای برای توسعه واقعی و پایدار ندارد که اگر داشت روستاها از قلم نمی افتادند.

اما در این شرایط باید چه کرد؟ لازم است افراد بومی دست به کار شوند، خدا را شکر در سال های بعد از انقلاب تحولات بزرگی در حوزه اقتصاد و سواد ساکنان روستاها که اکنون به جایگاه های رفیعی رسیده اند اتفاق افتاده است. یکی از بهترین عوامل تعهد اجتماعی این افراد برای تحقق برنامه های توسعه مبتنی بر توان افراد بومی است. افراد بومی همدیگر را بیابند، با هم همفکری و با مشورت افراد صاحب نظر برای توسعه روستاها و مناطق خود برنامه ریزی کنند و البته شرایط اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی را مدنظر قرار دهند. شکی نیست که قطعا منفعت مادی و معنوی همه اهالی روستاها و این عزیزان تامین خواهد شد و منطقه ای که خود ریشه در آن دارند ارتقا می دهند.

اما در این برنامه ها نباید مجدد اشتباه دولت ها یعنی تاکید بر سخت افزار فقط مد نظر باشد، زیرا ایجاد جذابیت های واقعی مبتنی بر توسعه چرخه های پیچیده ای هستند که باید توسط  مجموعه ای از کارشناسان زبده ترسیم شود. اجرای آن می تواند در مراحل مختلف در سال های مختلف و البته توسط اهالی و افراد متمکن که ریشه در محل دارند اجرا شود. البته می توان از وجود سرمایه گذاران و علاقه مندان دیگر هم بهره برد. مهم ترین رکن حرکت عزم و اراده انسانی است که باید از جایی شروع شود.

 یادتان باشد این انسان های متفکر و توسعه یافته هستند که مناطق را رشد و توسعه می دهند، صرف اذعان به نبود اعتبار و بی توجهی دولت ها نباید دلیل موجهی بر عقب ماندگی ها باشد.

این مطلب که پیشنهادی خام و تک بعدی است می تواند توسط صاحب نظران، علاقه مندان و کنشگران و... تکمیل و اصلاح و به طرق دیگر پیشنهاد شود.

نوید قائدی/ ۲۹ دی ماه ۱۳۹۹