حبیب خبر- دکتر حسن دادخواه:

 پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ ایران و عراق، مردمان و اهالی شهرهای مرزی که در دسترس موشک ها و خمپاره های عراق بودند، آرام آرام از دیگر شهرها، به خانه های خویش بازگشتند.

 البته طولانی شدن جنگ هشت ساله، سبب شده بود که دسته های بسیاری از مهاجران، پس از پایان جنگ، بنا به عللی در همان شهرها سکونت کنند و هرگز به شهرهای خویش بازنگشتند ولی دسته های دیگر، احتمالا از آن رو که نتوانسته بودند در سال های جنگ، موقعیت و جایگاه و شغلی در شهرهای محل مهاجرت، دست و پا کنند، مجبور به بازگشت به شهرهای نسبتا ویران از جمله شهر آبادان شدند.

 شهر آبادان اگرچه در سراسر دوران جنگ تقریبا در دسترس خمپاره ها و بمباران هوایی دشمن بود، اما خانه های ویران و مخروبه آن، در مقایسه با خانه های سالم و دست نخورده کم بود؛ اگرچه زیرساخت های شهری آن به شدت آسیب دیده بود.

 صحنه های ترک دیار و شهر محل سکونت و زادگاه و صحنه های بازگشت به دیار و محل سکونت و زادکاه، هر دو صحنه، دل انگیز و درد آفرین و اندوه ناک است. به هنگام ترک اجباری خانه و دیار و رهسپاری به جایی ناآشنا و بلکه نامعلومی که تعلقی به آن نداری و غریب و غریبه هستی، بسیار دردمند است و صحنه های بازگشت به خانه و شهر و دیاری که از رونق افتاده و نیمه ویران است، چه بسا از صحنه ترک آن، دردمندانه باشد؛ اگرچه کورسویی از خوشحالی و امید در آن صحنه و چهره های مهاجران جنگ، دیده شود!

صحنه های بازگشت اهالی غزه به خانه های کاملا ویران، مرا به یاد بازگشت مردم شهر آبادان به خانه های مخروبه در محله های محزون برد و خاطره هایی را برایم زنده کرد.

نگارنده قصد ورود به جنگ اخیر در شرق مدیترانه و علل و اسباب و پیامدها و زیان های آن ندارم و اصولاً اطلاعات دقیقی هم از جامعه شهر غزه و روحیه مردمان آنجا جز آن‌چه از رسانه ها، منتشر می شود، در اختیار ندارم، ولی همه این ندانسته ها و یا تحلیل های له و علیه دو طرف درگیر، مانع از احساس همزادپنداری با مردمان بی سلاح و بی پناه آن دیار نمی شود!

حرکت دسته جمعی و با پای پیاده به سرزمین پدری و خانه های ویران، مرا به یاد صحنه های ترک شهر آبادان با پای پیاده به سوی شهر ماهشهر انداخت همان صحنه ای که خیلی از مردم آبادان در آن به اسارت عراق درآمدند!

در میان صحنه‌های خوشحال کننده آزادی اسیران فلسطینی در شهر ویران غزه، البته لباس های فرم اتوکشیده و نو و تجهیزات کامل انفرادی نیروهای حماس، با ساعت مچی، دستکش، ماسک و سلاح های نو که گویی تیری از آن شلیک نشده، انواع دوربین ها و......نشان دهنده دو سطح متفاوت از زندگانی و وضع مردمان عادی و بی پناه و سطح زندگانی یکی از طرف های جنگ و درگیری های خانمان‌سوز در آن سرزمین بود!

 در لابلای اخبار بازگشت مردمان جنگزده و مهاجران مردم غزه به خانه های کاملا ویران، خبر درگذشت شادروان مرتضی دهداری، خبرنگار و عکاس و روزنامه نویس دوران جنگ و پس از آن، درد و اندوه را افزون کرد....

جوانی کوشا و بی پیرایه و دوست داشتنی از دیار آبادان و خوزستان که پس از مدتی تحمل بیماری، در بیرون از استان خوزستان، چهره در نقاب خاک کشید!

او از رنگ مردم و مهاجران جنگی بود. خانواده خودش هم مهاجر بودند. ساده و خاکی با لباس هایی از جنس لباس مردم مهاجر، نه نو و نه اتو کشیده و با دوربین عادی و امکاناتی اولیه! همین!