اگرچه کلان‌شهر اهواز هنوز درگير جمع‌بندی ماجرای سوء مديريت انتخابات شورای شهر اهواز است اما خوش حالم که پیوسته و حتا در مسیر انتخابات در وظیفه نگارش گری قصور نکردم.

 با این حال، خبرهای نگران‌کننده‌ای از مجامع علمی معتبر جهان"با عنوان خاورميانه درگير خشن‌ترین موج گرمايی تاريخ " ديروز منتشر شده است که جای نگرانی و بررسی ويژه دارد.

 نگرانی از آن‌ روی که افزايش دمای بالای ۵۱ درجه سانتی‌گراد در شهر اميديه خوزستان و سويهان ابوظبی و جهرا در کويت يک ماه زودتر از متوسط حداکثر گرمای هوا در بدترين تابستان سال ۲۰۱۵ ميلادی رخ‌داده است.

 عواملی همچون کاهش نزولات جوی و نیز تنک شدن پوشش گياهی در سطح استان و کاهش ذخاير منابع آب‌ها و کم توجهی به اکوسیستم‌های شهری به ویژه در شهرهايی که صنايع نفت و گاز و پتروشيمی آن‌ها را محصور و احاطه کرده‌اند بسيار تأمل‌برانگیز و نگران‌کننده است.

 با افزايش دمای هوا پدیده‌ای به نام اثر جزيره گرمايی شهری”Urban Heat Island”  رخ می‌دهد که منجر به تراکم گرما در محيط شهری و خارج نشدن آن می‌شود و ماندگاری اين پديده می‌تواند بر سلامت شهروندان، پرندگان و زیست‌بوم شهری، رويدادهای اجتماعی، اقتصاد و تجارت شهری، مصرف آب و برق، مجموعه معابر و زیرساخت‌های شهری و منازل و عوامل بی شمار ديگری تأثیر مستقيم و مخربی داشته باشد.

 در چنين شرايطی لازم است ضمن انجام مطالعات جامع و کامل، تدابير ویژه‌ای برای سال‌های آتی انديشيده شود تا در طرح‌های شهرسازی- معماری و الزام های ساختمانی و تأسیسات و معابر شهری در اقليم گرم خوزستان استانداردهای مقابله با گرما لحاظ شوند.

 در غیر این صورت، با روند افزايش گرما، کم‌آبی و خشک‌سالی و افزايش روند بیابان‌زایی اطراف شهرها و کاهش سطح تالاب‌ها و تخريب زیست‌بوم‌ها و چرخه‌های طبيعی استان به ویژه شهرهای پرجمعيت آن دچار مخاطرات جدی می‌شوند.

 متأسفانه در سطح کلان استان و مدیریت‌های شهری تاکنون به اين مقوله مهم توجهی نشده است. اگر شده بود تاکنون حداقل پوشش گياهی لازم در سطح شهرها متناسب با اقليم گرم و خشک خوزستان تدارک ديده می‌شد و روش‌های آبياری آن‌ها بهينه می‌شد و از گونه‌هایی مقاوم و پایه‌بلند و با تاج‌های سایه‌انداز پهن استفاده می‌شد تا حداقل سطح سایه‌انداز محیط‌های باز شهری از تابش مستقيم اشعه خورشيد و افزايش دما در امان باشند اما نحوه استفاده از پوشش‌ها و هرس‌های بی‌ضابطه نشان می‌دهند که مديريت شهری هیچ‌گونه توجهی به اصول ساده اقليمی منطقه ندارد يا حداقل استاندارهای لازم برای استفاده از مصالح مقاوم در برابر گرما در ساختمان و عایق‌های حرارتی لازم رعايت نمی‌شود.

لذا در اين زمينه هشدار داده می‌شود که در آينده تعداد زيادی از شهرهای استان به دليل افزايش دمای هوا- رطوبت در تابستان در معرض خطر جدی قرار خواهند گرفت که منجر به افزايش روند مهاجرت و افزايش هزینه‌های زندگی در محیط‌های شهری و حتی روستايی خواهد شد.

 پس بايد با يک برنامه جامع مطالعات آمايش محيطی مبتنی براثر گرما و کم‌آبی و تغيير اقليم به منطقه به ویژه زیست‌بوم شهری- که بيشتر در معرض خطر و آسيب است- نگريست.

نويد قائدی/۲ تير ۱۴۰۰