مهم‌ ترین وظیفه و رسالت شهرداری ها کسب رضایت عامه است. در تمام دنیا نهاد شهرداری ها از سازمان های بزرگ خدماتی- اجتماعی به نهادهای اجتماعی در شهر تغییر ماهیت داده اند. در چنین اقدامی مدیریت شهری باید بتواند با جلب رضایت حداکثری شهروندان اداره امور شهر را به پیش ببرد.

اما کار تنها به جلب رضایت شهروندان ختم نمی شود؛ زیرا نهاد شهرداری باید در نهایت بتواند به عنوان پل ارتباطی میان حاکمیت و مردم به یک نهاد اجتماعی قدرتمند تبدیل شود.

شهرداری اگر بخواهد به این رسالت مهم خود جامه عمل بپوشاند، باید بتواند در دوره های زمانی محدود مانند ۱۰ تا ۱۵ سال، به گونه ای برنامه ریزی شهر را به پیش ببرد که منجر به اداره امور شهروندان با تکیه بر اصول آگاهی بخشی، کسب رضایت و ایجاد بستر مشارکت حداکثری آنان در فرآیند های شهری شود.

 یعنی هدایت شهروندانی بالفعل که نسبت به شهر و محل سکونت و زیست خود احساس دین و وظیفه می کنند و شهر را در عمل خانه واقعی خود می دانند نه حریم چهار دیواری محصور خود را؛ در چنین شرایطی شهرداری می تواند ادعا کند که یک نهاد اجتماعی است.

البته برای مقوله های آموزش، کسب رضایت و بالفعل نمودن شهروندان نیاز به برنامه های ریزی های پیچیده و مستمر و چند سطحی و میان دستگاهی است که باید برای اجرای آن ها تلاش کرد که در آینده درباره آن ها خواهم نوشت که در شهرهای مختلف مثلا خوزستان چگونه می توان رفتار و اقدام کرد.

فقط برای روشن شدن بیشتر مفهوم اجتماع محلی یا محله که واحد سازنده شهر است و لازم است برنامه ریزی شهری از طریق محله انجام گیرد تا بهترین نتیجه را بدهد.

طبق نظر محققان مجموعه هایی از اشخاص و خانوارها که به دلایلی چند مانند وجود معابر و نوع وضعیت شهری از نزدیکی مکانی برخوردارند و به هر دلیل تعامل شان با یکدیگر بیش از نقاط دیگر شهر است ، محله نام دارد. از مهم ترین ارکان محله های فعال می توان به تعامل مستمر، احساس پیوند و همبستگی میان افراد آن اشاره کرد.

 یکی از خلاء های زندگی در حال گذر شهری ما در ایران کمرنگ شدن نقش محله ها و ارتباط های میان اعضای محله یعنی خانوارها است که تا حدودی زندگی در محله را بی روح و یکنواخت و ماشینی و غیر احساسی کرده است.

این تغییر رفتاری آن چنان عمیق بوده که باور فعلی این است که محله خوب ، محله ای است در آن خانوارها با هم کاری ندارند و هر کس سرش به کار خود گرم است و از هم هیچ انتظاری جز مزاحمت ایجاد نکردن ندارند!

در نهایت وظیفه نهاد شهرداری چیست؟ شهرداری باید مجری دقیق مطالعات نیاز و انتظار شهروندان از یک سو و فراهم کننده شرایط حضور دواطلبانه و مشارکتی تمام شهروندان در فرآیندهای مرتبط با امور شهری باشد.

در صورت شروع چنین رویه ای میزان مشارکت و همبستگی و رضایت شهروندان افزایش می یابد و موجب ارتقای رتبه شهروندی خواهد شد و چنین شهرداری در مسیر تبدیل به نهاد اجتماعی قرار می گیرد. این نهاد اجتماعی نوپا در نهایت می تواند به مجموعه ای از نقش های اجتماعی مبدل شود که حول تحقق کارکرد اساسی رضایت شهروندان پیش رود.

نوید قائدی/دوم بهمن ماه ۹۹