بافت و کالبد قدیمی شهر هویت زنده و پویای شهر تلقی می شود. اهمیت حفظ بافت قدیمی شهرها آن چنان مهم و با ارزش است که سال هاست در بیشتر شهرهای بزرگ دنیا برای انجام این مهم برنامه ریزی می شود.

با اندک نگاهی به هسته مرکزی شهر اهواز- که در واقع بافت قدیمی شهر محسوب می شود- می توان دریافت که برنامه جامعی برای حفظ و حراست و توسعه متناسب آن در جریان نیست. گواه ادعای ما تخریب های مکرر بناهای تاریخی و هویت بخش شهر اهواز است.

حریم بزرگ حدواسط میان خیابان های زند، بلوار آیت ا... بهبهانی، خیابان نهج البلاغه و بلوار ساحلی شرقی عمده بافت قدیمی شهر اهواز است. این حریم بزرگ در سال های گذشته دچار تغییرات زیادی شده است که متاسفانه طی تغییرات رنگ و بویی از بافت و کالبد و کارکردهای در آن ها دیده نمی شود یا در حال کمرنگ شدن است.

این اضمحلال تدریجی در واقع مرگ تدریجی هویت شهر اهواز تلقی می شود؛ هویت و تاریخی که نابودی آن ها قطعا جایگزینی نخواهد داشت. با نابودی بافت های کهنه شهر و سربرآوردن ساختمان های جدید، شهر به سمت همگن شدن و همسان شدن کالبدی پیش می رود که به دلیل نبودن خلاقیت در طراحی و کارکردها، شهر را به سوی به روحی و یکنواخت شدن پیش می برد.

شما به عنوان یک شهروند اهوازی اگر در ساعت های متفاوت در هسته مرکزی شهر پیاده روی کنید چه حس و حالی خواهید داشت؟ آیا تصویری از کهنگی این بافت یا کارکردهای قدیمی آن حس می کنید؟ آیا پیاده روی در این بافت شما را به آرامش یا هویت جنوبی و تاریخی این شهر می کشاند؟

در این مساله که شهر باید توسعه و ترمیم یابد و پیشرفت کند شکی نیست؛ اما توسعه پایدار واقعی بدون رعایت ارزش ها و هویت و بافت گذشته شهر، بی معنی است. تنها در گذر بی برنامه به سمت شهر بی هویت است که فقط ساختمان ها تخریب می شوند و جای آن ها را عمارت هایی می گیرند که تنها دلیل سبز شدن آم منافع مادی است.

کوتاه سخن اینکه بافت قدیمی این شهر یعنی کالبد و معابر و حتی درختان آن در حال نابودی است. در این اوضاع، کنشگران اجتماعی، استادان دانشگاه ها و سازمان های مردم نهاد مرتبط با گردشگری و مسایل فرهنگی و جراید متعهد و متخصص نباید آرام بنشینند، باید روشنگری کنند و اهمیت ماجرا را شرح دهند تا ذهن های خفته و البته مسوولان کم توجه و بی توجه بیدار شوند. این میراث و هویت، ارزان و به سادگی روی هم انباشته نشده که توسط افکار و آدم های بی خیال و بی تعهد و کوچک به ورطه فراموشی سپرده شوند.

در بافت بیشتر محله های قدیمی کلان شهرهای کشور، هویت بخشی و بازسازی و توسعه و ترمیم محله ها مانند تهران در حال انجام است که توصیه می شود علاقه مندان و مسوولان بازدیدی داشته باشند.

نوید قائدی