در پژوهشی که به همت محققان کشور انجام شده است، اهمیت به کار بردن طنز در برنامه‌های کودک در کنار مفاهیم و ویژگی‌های طنزی که برای مخاطب کودک رسانه‌ها مناسب است، مورد بررسی و تبیین قرار گرفته و ابعاد آن روشن شده است.

به گزارش حبیب خبر از ایسنا، طنــز و شــوخ طبعی، یکــی از عناصــر بنیــادی در طــرح مناســب پیام‌هــای رســانه‌ای بــرای کــودکان است. در ســال‌های اخیــر موضــوع طنــز بــرای کــودکان، بســتر وسـیعی از مطالعـات گسـترده را پیـش روی محققـان قـرار داده اسـت. پژوهش‌های هدفمنـد دربـاره طنـز کـودک در سـال ۱۹۵۴ آغـاز و بـر وجـوه روانـی و تأثیــرات ســازنده طنــز در رشــد تربیتــی و آمــوزش کــودک متمرکــز شد. تحــولات رســانه‌ای و گســترش تولیــدات ســرگرم کننــده بــرای کــودکان، طنزپــردازی بــرای کــودک را بــه عرصــه ظهــور ایده‌هــای نویــن تبدیــل کرده اســت.

بنا بر نظر محققان، دســتاوردهای پژوهشـی در خصـوص درک مخاطـب کـودک از طنـز و تبییـن مفهـوم طنـز نـزد کـودکان، در چگونگـی به‌کارگیـری عنصـر طنـز در تولیـدات رسـانه‌ای ویـژه ایـن گـروه سـنی نقشـی مؤثر بـه عهـده داشـته و دارد. طنـز کـودک، طنـزی اسـت کـه بـا درنظـر گرفتـن ویژگی‌هـای روانـی و رشـد گـروه سـنی کــودک، خلــق شده و متناســب بــا مخاطــب آن، دارای ویژگی‌هــا و محدودیت‌هایی می‌شود. ویژگی‌هــای طنــز کــودک، در مقایســه بــا طنــز بزرگســالان و تفاوت‌هایــی کــه بــا آن دارد، آشــکار می‌شود. بخشــی از فنــون طنزپــردازی کــه در طنزهــای بزرگســالان بــه کارگرفتــه می‌شوند، در طنزپـردازی بـرای کـودکان کاربـردی ندارنـد. طنــز کــودک را دنیــای ذهنــی و روانــی کــودک شــکل می‌بخشد و بــه همــان نســبت از مؤلفه‌هــای ایــن جهــان خیــال برانگیــز بــرای قــوام یافتــن و ایجــاد ارتبــاط بــا کـودک سـود می‌برد.

در رابطه با این موضوع مهم، یک مطالعه پژوهشی توسط محققی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی انجام شده است. در این مطالعه، ویژگی‌ها و مفاهیم طنز برای مخاطب کودک در رسانه مورد تبیین قرار گرفته‌اند.

تحقیق مورد اشاره به روشی کتابخانه‌ای تلاش کرده است ضمن تبیین مفهوم طنز کودک با در نظر گرفتن اهداف تربیتی و آموزشی طنز و ویژگی‌های آن و همچنین ضمن تاکید بر اهمیت طنزپردازی برای مخاطب کودک، چگونگی کاربرد طنز را در برنامه‌های مربوطه بررسی کند.

یافته‌های پژوهشـی درخصـوص طنـز کـودک نشـان می‌دهند حضـور طنـز در زندگـی کـودک باعـث می‌شود دیـد خوش بینانـه او بـه زندگـی تقویــت شــود و هنــگام رویارویــی بــا مشــکلات، مواضعــی ســالم‌تر در پیــش گیــرد. طنــز مهارت‌هــای زندگــی در کــودک را افزایــش می‌دهد و بــر قابلیت‌هــای تعامــات اجتماعــی وی می‌افزاید.

به گفته الهه عطاردی، محقق نمایش از دانشکده هنر و معماری واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، «رویکــرد اجتماعــی در طنــز و ایــن کــه خنــده امــری اســت کــه اغلــب در جمــع بــه وقــوع می‌پیوندد، کــودک را بــه حضــور در جمــع تشــویق کرده و بــر انگیزه‌هــای ارتباطــی او می‌افزاید. همچنیــن طنــز می‌تواند رونــد آمــوزش را تســهیل و آن را بــا لــذت همــراه کند».

این محقق می‌افزاید: «مهــارت شــوخ‌طبعی و طنــز به عنــوان یکــی از ارکان تربیتــی از اوایــل تولــد بــه کــودک آموختــه می‌شود و بــا پــرورش آن، کــودک را بــه یکــی از کاربردی‌تریــن ســلاح‌های مقابلــه بــا مشــکلات و معضــلات زندگــی مجهــز می‌کند. طنـز کـودک بـا درنظـر گرفتـن مخاطـب و ویژگی‌هـای روانـی و رشـد گـروه سـنی کـودک، خلــق و متناســب بــا مخاطــب آن، دارای ویژگی‌هــا و محدودیت‌هایی می‌شود».

بر اساس این تحقیق، ویژگی‌هــای طنــز کــودک برآمــده از خصوصیــات رشـد کـودک و شـناخت دنیـای ذهنـی او و مشـخصات طنـز است کـه مجموعـه‌ای از شـگردها، شیوه‌ها و فنـون بـوده و در سـاختارها و قالب‌هـای مختلفـی آشـکار می‌شود.

به اعتقاد عطاردی، «طنـز در برنامه‌هـای کـودک در سـطوح مختلـف تعریـف و متناسـب بـا نـوع و قالـب برنامـه، انـواع آن بـه کار گرفتـه می‌شود. عنصـر طنـز می‌تواند در هـر یـک از اجـزای زیباشناسـانه برنامـه ظهـور یابـد. در تلویزیـون بـه علـت تصویـری بـودن و درک بهتـر کـودکان از تصویـر، طنـز تصویـری و موقعیـت، بیشـتر کاربـرد دارد. سـهم شـناختی طنـز زمانـی بزرگ‌تر اسـت که میـزان دشـواری در فهـم طنـز بـا میـزان شـناختی کـه کـودک از طنـز دارد، هماهنـگ باشـد و بــرای این کــه طنــز بــه خوبــی در کارتون‌هــا و برنامه‌هــای کــودک بــه نمایــش کشــیده شـود، نیـاز بـه تطبیـق عاطفـی طنزپـرداز و بـه اشـتراک گذاشـتن درک او اسـت».

این یافته‌های پژوهشی که با پیشنهادهایی در خصوص نحوه وارد کردن طنز به برنامه‌های کودک همراه شده‌اند، توسط فصلنامه «رسانه‌های دیداری و شنیداری» وابسته به دانشگاه صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران منتشر شده‌اند.