تعطیلات کرونایی در برخی شهرها و عید قربان فرصتی برای مطالعه است، شعر می‌تواند آرامش دهنده باشد، ادبیات معاصر، آگاهی دهنده و امیدبخش، می تواند لحظاتی آرامبخش و دور از آشفتگی را برای اهالی کتاب و فرهنگ، رقم بزند.

من بامدادم...

شعر مدرن فارسی، شخصیت‌های تاثیرگذار بسیاری را به جامعه ادبی معرفی کرده است اما یکی از مهم‌ترین این معاصران، بنیان‌گذار شعر-نثر یا شعر سپید است.

احمد شاملو، ۲۱ آذر ۱۳۰۴ خورشیدی، در تهران به دنیا آمد. پدرش حیدر افسر ژاندارمری و مادرش کوکب عراقی از قفقازی هایی بود که انقلاب بلشویکی ۱۹۱۷ روسیه، خانواده‌اش را به ایران کوچانده بود. پدرش مردی نظامی و دائم در ماموریت بود.

شاملو تحصیلات ابتدایی را در شهرهای خاش، زاهدان و مشهد گذراند و برای طی دوره متوسطه به تهران آمد و در دبیرستان ایرانشهر ثبت نام کرد و تا سال سوم در این دبیرستان درس خواند اما در ۱۳۲۵ خورشیدی و پس از بازگشت به تهران در حالی که هنوز سال چهارم دبیرستان را تمام نکرده بود، برای همیشه درس و مدرسه را کنار گذاشت.

فروردین ۱۳۲۵ خورشیدی بر بساط یک روزنامه فروشی، نقاشی نیما کار رسام ارژنگی و چاپ شعر ناقوس در روزنامه پولاد، آغازی برای ارتباط شاملو با نیمایوشیج بود. چاپ شعر ناقوس نیما باعث می‌شود تا شاملو به او علاقمند شود. شاملوی جوان از همین سال ها فعالیت های روزنامه نگاری را هم آغاز کرد و سردبیری مجله های مختلف برعهده داشت و در هفته نامه فردوسی، کتاب هفته، هفته نامه خوشه، هفته نامه کتاب جمعه فعالیت می کند، او در دهه ۴۰ خورشیدی، پس از دو ازدواج ناموفق، با آیدا سرکیسیان آشنا شد و پس ازدواج کرد.

شاملو سال های آخر عمر خود را در بیماری گذراند و بیماری هم سخت آزارش می داد تا آنجا که با شدت گرفتن بیماری دیابت در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۷۶ خورشیدی در بیمارستان ایرانمهر پای راست او را از زانو قطع کردند. وضع سلامت شاملو در سال های دهه ۷۰ خورشیدی رو به نزول می رفت و سرانجام ۲ مرداد ۱۳۷۹ خورشیدی در خانه خود در فردیس کرج چشم از جهان فروبست.

کتاب سندباد در سفر مرگ، مجموعه گردآوری شده از گفت‌وگوهای احمد شاملو، زیر نظر آیدا شاملو است که چهل و چهار گفتگو از احمد شاملو از سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۸، را در بر دارد. در سه گفتگوی این کتاب شاملو خود نقش مصاحبه کننده را دارد و چهار گفت و گو نیز به صورت نظر خواهی از مشاهیر و طرح تک سوالی درباره موضوع ویژه ای بوده که فقط پاسخ های شاملو آورده شده است.

سندباد در سفر مرگ، کتابی است که مخاطبان را با دیدگاه‌های فکری و هنری شاملو آشنا می کند. این کتاب در ۴۱۳ صفحه توسط نشر چشمه منتشر شده است. 

بانوی زرین شعر فارسی و خالق شاه‌بیت دوباره می‌سازمت وطن...

یکی از شخصیت مهم ادبیات فارسی، زرین بانویی در شعر معاصر نامدار و پرآوازه است که شاه غزل او دوباره می‌سازمت وطن، اگرچه با خشت جان خویش/ ستون به سقف تو می‌زنم اگرچه با استخوان خویش، همواره برای مردم ایران خاطره ساز بوده است.

سیمین خلیلی مشهور به سیمین بهبهانی، بیست و هشتم تیر ماه ۱۳۰۶ در تهران به دنیا آمد. او فرزند عباس خلیلی، شاعر، نویسنده و مدیر روزنامه اقدام بود. فخرعظما ارغون، مادر او نیز از زنان پیشرو و از شاعران موفق زمانه خود به حساب می‌آمد، او همچنین عضو کانون بانوان و حزب دموکرات بود و به عنوان معلم زبان فرانسه در آموزش و پرورش خدمت می کرد.

سیمین بهبهانی تحصیلات ابتدایی و دبیرستان خود را در مدرسه ناموس تهران سپری کرد و برای ادامه تحصیل وارد آموزشگاه عالی مامایی و در سال ۱۳۲۴ از این رشته فارغ التحصیل شد. او که از سنین کم به شعر و ادبیات علاقه مند بود به تحصیل در دانشسرای عالی پرداخت و در این بین با زبان های فرانسه و انگلیسی آشنا شد. سپس به استخدام آموزش و پرورش درآمده و در دبیرستان ها به عنوان معلم شیمی، فیزیک و ادبیات مشغول به تدریس شد.

سیمین هنگامی که با حسن بهبهانی ازدواج کرد نام فامیلی خود را از خلیلی به بهبهانی تغییر داد. او از این ازدواج صاحب دو پسر به نام های علی و حسین و یک دختر به نام امید شد و در سال ۱۳۴۹ پس از ۲۴ سال زندگی مشترک از حسن بهبهانی جدا شد و با منوچهر کوشیار، همکلاسی دانشگاه خود ازدواج کرد. کوشیار در سال ۱۳۶۳ به دلیل سکته قلبی از دنیا رفت.

سیمین بهبهانی به تشویق مادرش از همان کودکی سرودن شعر را آغاز کرد. او اولین شعر خود را در سن چهارده سالگی با نام نوبهار سرود. در دوره دبیرستان و با آشنایی با پروین اعتصامی از او الهام گرفت و فعالیت خود را ادامه داد. او در طول عمر خود بیش از ۶۰۰ غزل سرود و آن ها را در ۲۰ کتاب منتشر کرد. او در سال ۱۳۴۲ از جمله معدود زنانی بود که به عضویت انجمن ادبی ایران درآمد. در سال ۱۳۴۸ به عضو شورای شعر و موسیقی درآمد و تا پیش از انقلاب برای رادیو شعر و ترانه می سرود و در سال ۱۳۵۷ نیز عضویت در کانون نویسندگان ایران را پذیرفت.

سیمین بهبهانی جوایز و افتخارات زیادی را کسب کرد که از میان آن ها می توان به مدال کارل فون اسی یتسکی و جایزه دیده بان حقوق بشر در سال ۱۳۷۸ اشاره کرد.

سیمین بهبهانی در سال ۲۸ مرداد ماه ۱۳۹۳ به دلیل مشکلات تنفسی و قلبی در سن ۸۷ سالگی در بیمارستان پارس تهران از دنیا رفت. پیکر این شاعر نامی در بهشت زهرای تهران در مقبره خانوادگی‌اش به خاک سپرده شده است.

کتاب ترنم غزل: بررسی زندگی و آثار سیمین بهبهانی، که چاپ جدید آن به نام  سیمین بهبهانی شاعر و تکاپوگر مدنی، منتشر شده است. چنان که از نامش پیداست، در آغاز زندگی سیمین بهبهانی را تشریح می‌کند و در بخش بعدی کتاب به تفصیل درباره دفترهای شعر سیمین بهبهانی سخن می‌گوید و در قالب سه مقوله آغازها، تغزل‌ها و فراسوها، سروده‌های شاعر را برمی‌شمارد که از آن جمله سیر تکامل و تطور لفظ و معنا، چشم‌اندازهای تصویر و توصیف شعر، و بیان ذهن و زبان شاعر، است. در پایان کتاب نیز منتخبی از سروده‌های سیمین بهبهانی فراهم آمده است.

 سیمین بهبهانی شاعر و تکاپوگر مدنی، به کوشش کامیار عابدی در ۱۹۲صفحه،  توسط انتشارات جهان کتاب منتشر شده است.

هنرمند، مثل فرانسوی‌ها

مدیا کاشیگر، متولد ۱۱ اردیبهشت ۱۳۳۵ در یزد، مترجم، نویسنده و شاعر ایرانی بود. او تحصیلاتش را تا دیپلم در فرانسه گذراند، اما تحصیل در دانشگاه را در رشته‌های معماری و اقتصاد در ایران نیمه تمام گذاشت. بیش از ۲۰ عنوان کتاب در زمینه‌های شعر، داستان و ترجمه از او منتشر شده است.

کاشیگر، همچنین دبیر جایزه ادبی یلدا و بنیانگذار و دبیر سه دوره جایزه ادبی روزی روزگاری بوده‌است. برخی از شاخص‌ترین آثار ترجمه مدیا کاشیگر آثاری از ولادیمیر مایاکوفسکی، فرناندو آرابال، اوژن یونسکو و ... است. او سوّمین مترجم نمایشنامه کرگدن‌های اوژن یونسکو بوده و شناخته‌شده‌ترین ترجمه کاشیگر شاید ابر شلوارپوش اثر مایاکوفسکی باشد. رمان‌های تکنیک کودتا نوشته کورتسیو مالاپارته، خرده آسمان، انگار هیچ نوشته کلود استپان از دیگر آثار اوست.

مدیا کاشیگر از اعضای هیئت مدیره بنیاد محمود استادمحمد برای اعطای جایزه ادبیات نمایشی بود، وی از مترجمان رسمی مورد تأیید سفارت فرانسه در تهران نیز بود. 

مدیا کاشیگر از بیماری تنفسی مشکوک به سرطان رنج می‌برد و در اوایل سال ۱۳۹۶، در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان فیروزگر بستری شد. مجدداً در هفتهٔ اول مرداد ۱۳۹۶ به‌دلیل مشکلات تنفسی در بیمارستان امام خمینی تهران بستری شد تا اینکه در ساعت ۱۲:۳۰ روز شنبه ۷ مرداد در بخش ICU همین بیمارستان درگذشت.

کتاب وقتی مینا از خواب بیدار شد، نوشته مدیا کاشیگر، درباره دختری است که سعی می‏‌کند برای رهایی از دنیای نیستی، دنیای خود را به کمک یک صدا به وجود آورد. مینا ناگهان خود را در جهان خواب می‎‌یابد که همه‎ چیز در آن از بین رفته است.  او در این دنیای بی ‎آب و رنگ و شکل، احساس سردرگمی می‏‌کند و تمام تلاش خود را به کار می‏‌گیرد تا به جهان بیداری بازگردد.

وقتی مینا  از خواب بیدار شد در ۱۰۸ صفحه توسط انتشارات میچکا برای نوجوانان، منتشر شده است. 

منیره زینلی- ایرنا