هنر، مقوله‌ای است که با جامعه در ارتباط مستقیم است و هنرمند، برای خلق اثر، نیازمند حضور در اجتماع است و در نهایت نیز اثر خلق شده باید از سوی جامعه دیده شود. در شرایط جدید پیش آمده، امکان حضور در اجتماع، از افراد گرفته شده و در نتیجه امکان برگزاری آیین‌های هنری، نمایشگاه‌ها و حتی آموزش هنر نیز وجود ندارد و بسیاری از هنرمندان و هنردوستان به روش‌های مجازی روی آورده‌اند.

خبرگزاری ایسنا خوزستان با هدف بررسی وضعیت جدید هنر و هنرمند در استان، در فضای مجازی سوالاتی را بین هنرمندان خوزستان به اشتراک گذاشته و از آنها پرسیده که این روزها را چگونه می‌گذرانند و پیش‌بینی آنها از آینده رشته هنری‌شان چیست؟ در زیر پاسخ تعدادی از هنرمندان خوزستانی را می‌خوانیم.

سارا آزاد/نقاش

همچنان در قرنطینه خانگی به سر می‌برم؛ سعی کردم فعالیت هنری‌ام را که در زمینه نقاشی رنگ روغن و نقاشی روی سفال است، ادامه بدهم. در این مدت کار دوخت لباس هم انجام داد. تعطیلی باعث شده فعلا نتوانم در کلاس‌های حضوری هنری که بهره زیادی از آنها می‌بردم، شرکت کنم و البته ماندن در منزل هم تاثیرات منفی در روحیه من داشته است.

به دلیل شرایط، از اینترنت و فضای مجازی استفاده کردم و استفاده از این امکان تاثیری فوق‌العاده مثبت در پیشرفت هنری من داشته و از آموزش‌های مجازی، خصوصا آموزش‌های رایگان که در فضای مجازی در دسترس است، بسیار بهره‌مند شدم.

آینده روشنی در تمام زمینه‌های هنری را پیش‌بینی می‌کنم، اما در صورت فراهم شدن امکان حضور هنرمند در جامعه، پیشرفت چشمگیرتری برای همه رشته‌های هنری حاصل خواهد شد.

پیشنهاد من این است که آموزش‌های رایگان هنری در فضای مجازی بیشتر شود.

محمد عدیلی‌پور/طراح گرافیک

شرایط موجود به شدت به کار تجاری و حرفه‌ای هنری من صدمه وارد کرده و قابل جبران نیست. فعالیت هنری برای من و خیلی از دوستان باقی نمانده که بخواهم در مورد تاثیر قرنطینه بر آن بگویم. فقط تعداد زیادی رویداد با موضوع کروناویروس فراخوان شده که به دلیل عدم اطلاع‌رسانی برگزارکنندگان در مورد نتایج حاصل از تجمیع آثار، در هیچ‌کدام شرکت نکردم؛ این رویدادها بیشتر شبیه به پر کردن رزومه کاری برای ادارات برگزار کننده است.

اینترنت و فضای مجازی قطعا به عنوان ابزاری جدید کمک خواهد کرد، اما چگونگی استفاده از ابزار جدید به‌ویژه در زمینه هنر، نیاز به فاز مطالعات و بررسی نتایج موارد مشابه در جوامع پیشرفته‌تر دارد.

در مورد پیش‌بینی آینده هنر و رشته‌ای که در آن فعالیت می‌کنم هم نیازمند مطالعه و بررسی موارد مشابه هستیم.

در شرایط موجود و برای کاهش آسیب به هنر پیشنهاد می‌کنم در ابتدا از مشاغل و اماکن هنری موجود (گالری‌ها و آموزشگاه‌ها) که در حال ورشکستگی هستند حمایت‌های لازم انجام شود و برای حمایت از هنرمندان و محافل هنری از جمله انجمن‌ها و.... که فعالیت‌های زیرساختی برای هنرمندان آینده هر استان انجام می‌دهند، اقدامات لازم توسط ادارات مربوط با حمایت استانداری انجام شود.

آذرین پوربختیاری/نقاش

با اینکه فعالیت آموزشی‌ام کاملا تعطیل شد، ولی در این دوران با تکنیک‌های دیگر کارم آشنا شدم و در حال تلاش برای پرورش این تکنیک‌ها هستم و از این جهت این دوران برای من بسیار مفید بوده است.

فعلا کلاس و تدریس کامل تعطیل است؛ ولی شخصا در کلاس‌های مجازی استاد امجد حلبی‌نژاد فعالیت دارم و به صورت جدی در زمینه طراحی سریع تمرین می‌کنم.

در این مدت با موضوع کرونا دو اثر پرتره از یک پرستار با تکنیک مدادرنگ و دیگری یک کار مفهومی با تکنیک آبرنگ کار کردم.

به آینده خوش‌بین هستم و امیدوارم به زودی بتوانم هنرجویانم را ببینم.

این دوران فرصتی است که روی حرفه‌ای که در آن فعالیت می‌کنیم، بیشتر تمرکز کنیم. کمتر غر بزنیم؛ هر هنرمندی ذهن خود را به رشته‌اش معطوف کند و به کار هنری در منزل بپردازد. این کار هم به هنرمند انرژی می‌دهد و هم فرصتی است که فرد کم و کاستی‌ها را پیدا کرده و در جهت پرورش آن تلاش کند.

تلناز سکز/ برنامه‌ساز رادیو ـ تئاتر

در این مدت سعی کردم کمتر از خانه بیرون بروم و به جز در موارد اجباری، بیرون نمی‌روم، اما معلوم نیست این داستان تا کجا ادامه دارد؛ سخت است و سبک زندگی در حال تغییر است.

این روزها امکان و فرصت بیشتری برای تفکر فراهم شده و کمتر دچار هیاهوی بیرون از منزل هستیم. متاسفانه و یا خوشبختانه فضای مجازی تاثیر زیادی بر زندگی‌مان گذاشته، اما سعی بر این است که این فضا غالب نشود و در تقابل هستم. البته لایوها و ویدئوهایی در زمینه فعالیت هنری‌ام که به آنها علاقه‌مندم را در فضای مجازی دنبال می‌کنم. در این مدت نیز دو اثر با موضوع کرونا تولید کردم.

در رادیو فعالیت کماکان ادامه دارد، اما فعالیت‌های تولیدی و نمایشی که نیازمند حضور هنرمندان است، از بین رفته و در تئاتر، شکل فعالیت‌ها تغییر کرده و مجازی شده است. چون ذات تئاتر بر زنده بودن و حضور مخاطب است و در اجراهای اینترنتی اگرچه تبادل اطلاعات انجام و اجراهای اینترنتی دیده شده است، ولی تمام کسب و کارها و فعالیت‌ها در این حوزه دچار مشکل شده‌اند.

پیشنهاد من برای شرایط فعلی برای حفظ ارتباط هنرمندان و مردم، استفاده از فضای مجازی است، ولی این، دوای درد و راه حل قطعی نیست. قرنطینه خانگی، در اندیشیدن و زایش هنری بی‌تاثیر نیست، اما فضای واقعی برای اجرا وجود ندارد.

مریم لک/نقاش

این چند ماه که ویروس انتشار پیدا کرده، من در زمینه نقاشی دیواری فعالیت داشتم و خودم را محدود نکردم؛ بیرون می‌رفتم و کار می‌گرفتم. با موضوع کرونا نیز اتود نقاشی دیواری زده‌ام، ولی هنوز به جایی ارائه ندادم.

نگار عطار/عکاس و مجسمه‌ساز

در این دوران، درباره مجموعه عکسی که در حال کار بر روی آن هستم، بیشتر فکر کردم و تقریبا نصف کار را جلو بردم. کلی کتاب جدید خواندم و فیلم جدید دیدم. سعی کردم شعرهای حافظ را حفظ کنم. نرم‌افزار فتوشاپ را خیلی بیشتر و گسترده‌تر یاد گرفتم. با تکنیک پاپیه ماشه، مجسمه‌های زیادی ساختم.

در این شرایط مشکلی که وجود دارد این است که برای خرید وسایل مورد نیاز، به راحتی نمی‌توان تردد کرد. به‌خاطر شوک عصبی که بر ما وارد شده، موقع تصویرسازی کردن برای مجسمه‌های پاپیه ماشه، نوع قلم من خشن‌تر بود. مجبور بودم با هر چیزی که دسترس دارم کار کنم و با خرید آنلاین کار را جلو ببرم. اینترنت و فضای مجازی نه تنها در شرایط امروز که کرونا هست، بلکه همیشه به کار هنری من کمک کرده است.

با موضوع کرونا اثری تولید نکردم، چون اصلا دوست ندارم از واقعه‌ها و با موضوع همان واقعه، اثر تولید کنم و هیچ وقت هم چنین هنرمندانی را دنبال نمی‌کنم.

امیدوارم آینده با امروز خیلی فرق داشته باشد و از این دست اتفاقات که جلوی پیشرفت آدم را می‌گیرند، کمتر ببینیم و یا اصلا نبینیم؛ آن موقع شاید بشود درباره آینده هنری هم صحبت کرد.

به هنرمندان پیشنهاد می‌کنم از دوران قرنطینه خانگی نهایت استفاده را ببریم و کارهای جدید انجام دهیم. اکنون موقع آزمون و خطا هست، چون وقت زیادی داریم. همچنین اگر می‌گویند رعایت کنیم، فقط به معنی استفاده از ماسک و دستکش نیست، بلکه باید دید و بازدید و مهمانی‌ها هم متوقف شود.

ناصر میاحی/کارگردان تئاتر

به دلیل تماشای فیلم و مطالعه نمایشنامه‌های متعدد، فکر کردن درباره ایده‌های نمایشی با موضوع کرونا، هم در حوزه تئاتر خیابانی و هم صحنه‌ای، بزرگسال و کودک، در مجموع باید بگویم این دوران خوب بود؛ از سوی دیگر به لحاظ توقف فعالیت‌ها، خوب نبود. به هر حال فرصتی هم بود برای مطالعه بیشتر، بازنگری در فعالیت‌ها و دستیابی به ایده‌های جدید.

همچنین با توجه به تعطیلی سالن‌ها و ممنوعیت تردد، ما هم فعالیت خاصی نداشتیم. البته به عنوان یک شهروند و مسئولیت اجتماعی که دارم، در فضای مجازی به نشر مطالب اجتماعی با موضوع کرونا و ضرورت ماندن در منزل و همچنین مطالب هنری و فرهنگی، اقدام کردم.

از اینترنت و فضای مجازی خیلی نمی‌توان در هنر تئاتر استفاده کرد، زیرا هنر تئاتر، زنده و مستقیم و نیازمند حضور فیزیکی است. البته فضای مجازی در زمینه معرفی این هنر به مخاطبان، فرصتی به شمار می‌آید. همچنین می‌توان آخرین دستاوردهای هنرمندان تئاتر ایران و جهان را از طریق فضای مجازی و اینترنت مشاهده و آخرین اخبار و آثار مکتوب در حوزه تئاتر را مطالعه کرد. شخصا تولیدی در فضای مجازی نداشتیم، ولی در تولید محتوا برای آثار بعدی به ما کمک کرد.

بدون شک پس از بازگشایی و آغاز فعالیت‌ها، تا یک سال بعد نیز به دلیل ادامه مراقبت‌ها و وسواس مخاطبان، رشته هنری تئاتر آسیب جدی خواهد دید. ضرورت دارد هنرمندان تئاتر حمایت شوند و مراکز دولتی از ایده‌های هنرمندان در زمینه تئاتر، حداقل با موضوع کرونا، حمایت کنند.

مریم رشغی/ کارشناس ارشد نقاشی

دوران حاضر را با سختی فراوان می‌گذرانم؛ شرایط به گونه‌ای دردآور است که همراه با محدودیت‌های اقتصادی و اجتماعی باید شاهد از دست دادن عزیزان‌مان هم باشیم. آن چه شرایط فعلی را بدتر می‌کند این است که تجربه‌ای در گذشته برای شرایط موجود وجود نداشته است و بدین شکل تحمل وضعیت موجود سخت‌تر می‌شود.

من به عنوان یک هنرمند آزاد در دوران فعلی نه شرایط فروش اثر هنری را دارم و نه شرایط نمایش آثار هنری را. در کنار اینکه وضعیت به شکلی نیست که حتی به گالری‌گردی و شرکت در رویدادهای رقابتی بپردازیم. اطرافیان و دوستان و همکاران من همه از همین صنف هستند و همین شرایط بر زندگی آنها حاکم است. در این شرایط روحیه‌ای برای هنرمند باقی نمی‌ماند و رکود هنر و اقتصاد هنر، ضربه‌ای سخت که جبرانی سخت‌تر را به همراه خواهد داشت، بر پیکر پر زخم دنیای هنر وارد می‌کند.

از فضای مجازی و اینترنت در راستای فعالیت هنری‌ام تا حدودی استفاده کردم، ولی در شرایط فعلی اقتصادی مخاطبان ما، کمکی نمی‌کند، زیرا خرید و فروش آثار هنری برای مخاطبان این صنف، فعالیتی تفریحی و غیرضروری است.

برای آینده، وضعیت نابسامان همراه با ورشکستگی‌های فراوان برای بنگاه‌های اقتصادی هنری و هنرمندان را پیش‌بینی می‌کنم. آرزوی صبر برای هنرمندان، ترویج امید از سوی دولتمردان برای هنرمندان و تدبیری برای اقتصاد هنر جهت موارد احتمالی آینده در کشور را دارم.

مصطفی صالحی‌نژاد/مستندساز

دوران قرنطینه خانگی را به تحقیق و پژوهش و نگارش فیلمنامه در خصوص تولید مستندی با موضوع کرونا پرداختم که منجر به تولید مستند "سه متر و چند سانت" شد.

در حال حاضر اکثر فعالیت‌های مرتبط با فیلمسازی یا تعطیل شده‌اند و یا به صورت آنلاین انجام می‌شوند. خیلی از جشنواره‌های بزرگ دنیا که اصرار بر گردهمایی داشتند نیز تا این لحظه تعطیل شده‌اند.

این روزها که فضای مجازی را به معنای خوب آن جدی‌تر گرفته‌ایم، قطعا این امکان به جذب و شکل‌گیری ارتباطات جدیدتر کمک می‌کند؛ زیرا فضای مجازی تنها راه حل در این روزها است. همین فضا یک توفیق اجباری برای برقراری ارتباطات راحت‌تر و استفاده از موقعیت‌های آموزشی است. به عنوان مثال دانشکده هنر یکی از دانشگاه‌های مطرح دنیا کلاس‌های چند هزار دلاری خود به صورت آنلاین و حتی رایگان یا با هزینه خیلی ناچیز در اختیار همه قرار داده است. این فرصت پیش از کرونا نبود.

در این مدت مستندی با عنوان "سه متر و چند سانت" با موضوع غسل و تدفین جان‌باختگان کرونا تهیه و تولید کردم که در اصل حاصل تفکر در دوران ماندن در منزل بود.

کرونا، شاید ناب‌ترین سوژه قرن برای تولیدکنندگان آثار هنری باشد. انگار که انسان وارد یک سیاره دیگر با فرهنگ‌ها و سبک زندگی جدید شده است. کرونا شاید مهم‌ترین رویداد هنری عمر ما باشد.

سیده الهام هاشمیان‌نژاد/نقاش

تمام مدت قرنطینه خانگی را در منزل بودم و زمانم را با طراحی و نقاشی گذراندم. این شرایط، به شدت موجب ضرر هم شد و خیلی کارها که برای نمایشگاه آماده کرده بودم با وجود کرونا به فروش نرفت.

از اینترنت و فضای مجازی تا حدودی برای پیشبرد کارم استفاده می‌کنم.

پیش‌بینی من برای آینده رشته نقاشی با وجود کرونا هم این است که تعریفی ندارد!

پیشنهاد من این است که در این شرایط، نمایشگاه‌های مجازی راه‌اندازی شوند تا هنرمندان آثارشان دیده شود.

سیدعلی پدرام‌گر/نقاش

از مضرات در خانه ماندن، کاهش شدید فعالیت بدنی، اختلال خواب، اضطراب‌های مکرر، وسوسه پناه بردن به غذا یا به تلویزیون و رایانه، افزایش تنش با دیگران به ویژه در قالب خشونت خانگی است. اینها بخشی از زیان‌بارترین اثرات روحی و جسمی است که در دوران قرنطینه خانگی به بنده وارد شد؛ در عین حال فوایدی هم داشت، از جمله آنکه بیشتر کنار کودکانم بودم و از آن لذت بردم.

بعد از گذشت حدود سه ماه از شیوع کرونا، بسیاری از فرصت‌های کاری از بین رفته و بسیاری از کسب و کارها دچار مشکل شده‌اند. کاهش درآمد، در خطر بودن برخی از مشاغل و کسادی بازار، جایی برای هنر باقی نگذاشته است، زیرا از نظر خیلی از  مردم، اثر هنری احتیاج آخر آنها است. با این همه خدا را شاکر هستم که در این مورد بنده مقداری شانس آوردم.

همچنین توانستم سطح هنری خود را ارتقا دهم و آثاری با موضوع پرستاران زحمت‌کش خلق کنم و به کارهای عقب‌افتاده بپردازم.

از نظر کاری حدود ۷۰ درصد هنرآموزان مایل به شرکت در کلاس‌های حضوری هستند و با نگاهی که به دوردست‌ها می‌توان داشت، با توجه به رعایت نکردن اصول بهداشتی، این موضوع فعلا محقق نمی‌شود. ‌درآمد فعلی ناشی از کلاس‌های مجازی که با نازل‌ترین قیمت برگزار می‌شوند و سفارش‌هایی که پیرو شناخت قبلی می‌آید، تنها کمکی است که به هنر ما می‌شود.

با موضوع کروناویروس یک اثر خلق کردم و رنج پرستار با نقش‌ ماسک بر چهره را به تصویر کشیدم، در حالی که از شدت خستگی افتاده است و آن طرف یک اتوبوس آدم بدون ماسک در حال خندیدن هستند! یک اثر دیگر نیز داشتم که یک فرد نظامی در حال بستن ماسک یک پرستار است و آن را به تصویر کشیدم.

معصومه طالب‌باغبانی/تصویرگر

در این مدت، به تولید کارهای هنری مشغول بودم و کتاب الکترونیکی می‌خواندم. در این مدت، شیوه زندگی کردن متفاوت‌تر شده و قطعا بعد از این دوران نیز بیشتر فعالیت‌ها به صورت مجازی ادامه خواهد یافت. من هم سعی کردم با آموزش‌های مجازی، شیوه کار کردن و منبع درآمدم را تغییر بدهم و از اینترنت و فضای مجازی در این زمینه استفاده کردم.

با توجه به اینکه در این مدت شیوه برقراری ارتباط مجازی در زمینه کسب و کار  را بهتر آموختم، در آینده بیشتر تلاش می‌کنم تا موفق‌تر شوم.

پیشنهاد من برای آینده بهتر، تلاش، تلاش و ‌تلاش است. امید داشته و هر روز سپاسگزار باشیم.

رضا عدیلی‌پور/طراح گرافیک/کارتونیست/معمار

تلخ و شیرین... شیرین از بابت همراهی بیشتر با خانواده و تلخ از بابت بحران اقتصادی... .

بر خلاف کارمندان دولت، تعطیلات بیشتر برای صنف طراحان (چه از نوع گرافیک یا معماری) که عضوی از مشاغل آزاد محسوب می‌شوند تا زمانی مطلوب است که درگیر پرداخت هزینه‌ها و کاهش شدید درآمد نباشند.

قطعا تعطیلات بیشتر و فراغت از کار و امور روزمره امکان بیشتری را برای هنرمندان ایجاد می‌کند تا به ایده‌پردازی و تولید هنر بپردازند. البته این شرایط تا زمانی است که قوای ذهنی به عنوان عنصر شروع این فرآیند، دغدغه مالی و اقتصادی نداشته باشد. البته این فقط در مرحله تولید می‌تواند مفید باشد و مرحله دوم برای یک هنرمند، ارائه اثر در تعامل با اجتماع و مخاطب است که برخلاف گذشته، فضای گالری را از دست داده‌ایم و به ارائه مجازی محدود شده‌ایم.

در این روزهای کرونایی و محدودیت‌ها، تنها یاری‌رسان، پناه بردن به فضای مجازی به مدد اینترنت است. این پدیده سبب شد که با از دست دادن امکان ارائه آثار در گالری‌ها و عدم ایجاد ارتباط زنده با مخاطب، به ناچار انبوهی از ارائه آثار، نمایشگاه‌های مجازی، تعاملات و گفتگوهای آنلاین در فضای مجازی اتفاق بیافتد. هر چند که این کیفیت از تعامل با نمونه زنده آن قابل قیاس نیست، با این وجود حکم لنگه کفش در بیابان را دارد.

با موضوع کرونا نیز چند اثر داشته‌ام، البته محدود به چند طراحی و خط‌نگاره با حال و هوای زندگی این روزها بوده است.

در رشته تخصصی هنری ما، با توجه به محدودیت‌های پیش آماده در ارتباطات فیزیکی، رسانه‌ها در فضای مجازی و دیجیتال بسیار قوت گرفته و به همان شکل تولیدات گرافیکی را نیز تحت تاثیر قرار داده‌اند و از ماهیت چاپی به سمت تولید محتوا برای فضای مجازی، با شتابی بیشتر از گذشته، تغییر شکل پیدا کرده است. به هر حال لازمه هر کسب و کار موفقی، انعطاف‌پذیری و آمادگی برای یافتن نیازهای جدید و ایجاد فرصت‌ها است؛ برای هنر طراحی گرافیک نیز این شرایط مهیاست، افراد آگاه از مدتی قبل موقعیت را سنجیده‌اند و در حال جابجایی و تقویت کسب و کارشان در فضای مجازی هستند. در میان شناسایی نیازهای مشتریان، آگاهی از چالش‌ها و یافت راهکارهای مفید و خلاقانه در پیشنهاد و ارائه به ایشان می‌تواند به تقویت کسب و کار و بنیه اقتصادی هر دو طرف کمک کند.

هنرمند زمانی حال بهتری خواهد داشت که بتواند در تولید و ارائه آثارش به مخاطبان موفق عمل کند. نتیجه این حال خوب، جامعه هنری پویا و توانمندی خواهد بود که این توانایی را خواهد داشت که بتوانند به رسالت‌ خود نسبت به فرهنگ جامعه عمل کرده و این حال خوب را در فرهنگ و هنر جامعه منتشر کند.

محمدامین صالحی‌نژاد - ایسنا