کارگران یک شرکت از پیمانکاران بندرامام از حقوق و مزایایی مثل حق ارتفاع، حق بدی آب و هوا محروم هستند ولی کارمندان کارفرمای مادر یعنی سازمان بنادر از این مزایا برخوردار هستند.

به گزارش حبیب خبر به نقل از خبرنگار ایلنا، شرایط حاکم بر روابط کار در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، در بسیاری موارد زمینه استثمار کارگران را فراهم کرده است. کارفرمایان مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، به وسیله معافیت‌های اعمال شده، شرایطی کاری سختی را بر کارگران حاکم می‌کنند که باعث تضییع حقوق مسلم کارگران می‌شود.

بیش از یک سال، از سیطره‌ی سایه مخوف کرونا در جهان می‌گذرد و ایران نیز از این ویروس منحوس در امان نمانده است. اگرچه بسیاری از مشاغل با نیمی از نیروی انسانی به کار خود ادامه می‌دهند یا دورکاری می‌کنند، ولی برخی از کارها ماهیت دورکاری ندارند و کارگران باید در بطن کار قرار گیرند. در چنین وضعیتی رعایت نشدن فاصله‌گذاری اجتماعی در مناطق ویژه اقتصادی به چالشی بزرگ برای کارگران تبدیل شده است.

بندر امام خمینی یکی از گلوگاه‌های اصلی اقتصاد ایران است. این بندر علاوه بر تولید مواد پالایشی، نقش به‌سزایی در ترانزیت کالای کشور دارد.

مگر در بندر امام کرونا وجود ندارد؟

یکی از کارگران یک شرکت پیمانکاری که از ما خواست نام او در این گزارش منتشر نشود، گفـت: ماهیت شرکتی که در آن کار می‌کنم، تخلیه و بارگیری کالاست. ماهیت کاری شرکت عملیاتی است، پس در این شرایط بیشتر کارگران شرکت، نیروی کار عملیاتی هستند.

او در ادامه درباره مطالبات کارگران گفت: تمام پرسنل شرکت خواهان حقوق و مزایایی مثل حق بدی آب و هوا و شرایط خاص اقلیمی هستند. دمای هوا در تابستان ۶۰ درجه و میزان رطوبت حدود ۹۰ درصد است ولی کارگران مجبور هستند به فعالیت کاری خود ادامه دهند. اگرچه ما کارگران بخش خصوصی یا پیمانکاری از مزایایی مثل حق بدی آب و هوا محروم هستیم، ولی کارمندان کارفرمای مادر یعنی سازمان بنادر، از این حقوق و مزایا برخوردار هستند.

این کارگر توضیح داد: ما در محیط کار با خطراتی مواجه هستیم که سلامتی و جان ما را تهدید می‌کند. یکی از خطرات کار در بندر، سطح لغزنده و ناامن کشتی‌ها است‌. یکی دیگر از مطالبات ما، دریافت حق ارتفاع است. محیط کار ما، تجهیزات استراتژیک و غول‌پیکر دارد و ما کارگران روی این تجهیزات کار می‌کنیم. ارتفاع جر‌ثقیل‌های چندین تُنی مجموعه زیاد است و اپراتورها برای کنترل دستگاه، باید به ارتفاع ۱۳۰ تا ۱۴۰ متری بروند. ما در ارتفاع کار می‌کنیم و مطالبه حق ارتفاع قانونی است. نه تنها ارتفاع جرثقیل‌ها زیاد است، بلکه کارگران باید مسیری مارپیچ و لغزنده را پشت سربگذارند.

او از مشکلات کارگران گفت: بسیاری از صنوف و کارگاه‌های کشور، با نیمی از نیروی انسانی خود کار می‌کنند؛ یعنی نیمی از کارگران در محل کار حضور دارند و نیمی دیگر دورکار هستند. ماهیت کاری کارگران بندر دورکار نیست و باید در بطن کار حضور داشته باشند. همچنین بندر گلوگاه اقتصادی کشور است و نمی‌توان بندر را تعطیل کرد.

خلف وعده کارفرما در تمام سطوح!

وی ادامه داد: ما کارگران طرحی را به کارفرمای مادر و پیمانکار پیشنهاد دادیم، که این طرح پیشنهادی از سوی کارفرمای مادر و شرکت مورد تایید قرار گرفت. شیفت‌های کاری ما دوازده ساعته است، یعنی ۱۲ ساعت در روز و ۱۲ ساعت در طول شب کار می‌کنیم. پیشنهاد دادیم برای رعایت فاصله اجتماعی، به جای حضور دو اپراتور برای هر دستگاه، یک اپراتور در محل کار و اپراتور دیگر در خانه باشد. این توافق انجام شد و کار نیز بی‌وقفه پیش می‌رفت.

این کارگر درباره طرح پیشنهادی کارگران توضیح داد: کاتالوگ تجهیزات بندر می‌گوید، هر اپراتور باید ۴ ساعت کار کند، ۴ ساعت آماده‌باش (استندبای) باشد و ۴ ساعت استراحت کند. ما طرح پیشنهادی خود را با توجه به دستورالعمل‌های دستگاه پیشنهاد دادیم.

یک کارگر دیگر این شرکت پیمانکاری با تایید مشکلات موجود تشریح کرد: اگرچه ماهیت کاری کارگران فنی روزکار است ولی شرکت بنا به دلایل نامعلوم، آنها را شب‌کار کرد. کارگران بخش فنی در تمام دنیا روزکار هستند و کسی در شب جوشکاری نمی‌کند. کارگران بخش فنی نیز به رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی معترض بودند و معتقدند که فاصله‌گذاری برای کرونا رعایت نمی‌شود. کارگران فنی شرکت می‌خواهند که ۶ ساعت در محل کار حضور داشته باشند، یعنی اینکه گروهی در ۶ ساعت اول و گروهی در ۶ ساعت دوم به محل کار بیایند اما پس از مدتی، شیفت‌های کاری ۶ ساعته، حذف شد.

این کارگر پیمانکاری ادامه داد: شنیده‌ام شرکت وضعیت کاری تعدادی از کارگران با سابقه کاری یک ساله را تغییر داده و آنها را به کارگر روزمزد تبدیل کرده است.

وی با تاکید بر اجرایی نشدن وعدهای کارفرما گفت: اگرچه چند سال از وعده‌ی کارفرما به ما در خصوص اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل گذشته است، ولی تا امروز این طرح اجرا نشده است. شرکت می‌خواهد طرح طبقه‌بندی مشاغل را بدون توجه به مطالبات ما اجرا کند؛ اجرای این طرح بدون در نظرگرفتن مطالبات ما هیچ تاثیری ندارد و خالص دریافتی ما تغییر نخواهد کرد.

او از پیگیر‌های کارگران برای احقاق حقوق خود گفت: برخی از کارگران با کارفرمای مادر یعنی سازمان بنادر صحبت کردند و سازمان را متقاعد کردند که تمامی مطالبات ما برحق است. اگرچه شرکت به ما وعده داد، پس از اجماع به درخواست ما رسیدگی کند ولی حرف‌های شرکت وعده‌ای بیش نبوده است.

این کارگر درخصوص خلف وعده کارفرما توضیح داد: شرکت نامه‌ای در تابلو اعلانات نصب کرده و نسخه‌ای از همین نامه را برای سازمان بنادر ارسال کرده است. شرکت در این نامه نوشته است، خدمات بندری شامل رعایت پروتکل بهداشتی کرونا نیستند. تمامی شهروندان ایرانی می‌دانند استان خوزستان، صنعتی و مهاجرپذیر است. تردد شبانه‌روزی در این استان وجود دارد و روزانه تعداد زیادی در استان خوزستان رفت و آمد می‌کنند؛ چگونه است که ما مشمول رعایت پروتکل‌های بهداشتی نمی‌شویم؟!

او از دیگر مشکلات کار در بندر گفت: مجتمع‌های پتروشیمی در بندر هستند و در نزدیکی ما فعالیت می‌کنند. فعالیت پتروشیمی‌ها نیز بر کیفیت هوای منطقه تاثیرگذار است. خطر ابتلای ما به سرطان نیز زیاد است. سوال ما کارگران این است، وقتی ۲۴ ساعته در محل کار حضور داریم، نباید با کارمندانی که ۱۰ روز به ۱۰ روز در محل کار حاضر می‌شوند، تفاوت داشته باشیم؟ شرکت وقتی خواهان کار مداوم از سوی کارگران است، نباید بین ما و کارمندان رسمی بندر تمایز قائل شود؟ متاسفانه ما جزو مناطق ویژه  اقتصادی هستیم، قوانین منطقه همه به نفعِ سرمایه‌گذار است و سودی برای کارگر ندارد!

این کارگر با انتقاد از وضعیت کاگران شاغل در بندر گفت: رسانه‌ها می‌گویند، ظرفیت تخلیه بندر به ۱۰۰ هزار تن در روز رسیده است، مگر کارمندان دولت تخلیه بار را انجام می‌دهند؟ چه کسی به جز کارگران تخلیه بار انجام می‌دهد؟ آیا ما حق نداریم حقوق و مزایای خود را مطالبه کنیم؟ هنگامی که حقوق و دستمزد خودمان را مطالبه می‌کنیم، معترض و اغتشاشگر می‌شویم. آیا ما حق نداریم مطابه‌گر حق ایمنی و حق آب و هوا باشیم؟

اعتراضات آرام کارگران

او در پایان گفت: اگرچه فشارهایی از سوی کارفرما به ما وارد می‌شود تا ما عصبی شویم و در کار خودمان وقفه بیاندازیم، ولی هیچ خللی در کار ما ایجاد نشده است. ما حقوق خودمان را مطالبه می‌کنیم به دنبال این نیستیم که انگ به ما بچسبانند. وقتی اعتراض می‌کنیم، مراقبیم که در کار اخلال به وجود نیاید به همین دلیل، گروهی از کارگران که خارج از شیفت کاری هستند اعتراض می‌کنند و کارگران دیگر به کار خودشان ادامه می‌دهند.

از قرار، روز دوشنبه سوم آذرماه، بخشی از کارگران این شرکت که خارج از شیفت کاری خود بودند، نسبت به عدم اجرای تعهدات از سوی کارفرما و شرایط کاری اعتراض کردند و کارگرانی که در شیفت بودند به کار خود ادامه دادند. این اعتراض ظاهراً هیچ نتیجه‌ای نداشته است.

در عین حال، خبرنگار ایلنا برای برقراری ارتباط با مدیرعامل این شرکت بارگیری تلاش بسیار کرد ولی تا این لحظه پاسخی دریافت نکرده است.

 به گفته فعالان کارگری و کارگران شاغل در مناطق آزاد، مشکلات کارگران این شرکت منحصر به فرد نیست؛ این مشکلات را می‌توان به بخش اعظم کارگران پیمانکاری مناطق آزاد که از حقوق اولیه بی‌بهره هستند و همواره از تبعیض رنج می‌برند، تسری داد. خروج از شمول قانون کار، وجود شرکت‌های پیمانکاری در سطوح مختلف و عدم رعایت قوانین بالادستی، علل اصلی بروز این مشکلات است؛ کارگران پالایشگاهی سالهاست که درگیر این کاستی‌ها هستند و البته هیچ کس پاسخگوی آنها نیست!