بازار خودرو ماه‌هاست که در التهاب به سر می‌برد. در حالی که در عمل معاملات در رکود کامل فرو رفته و خریداری وجود ندارد، اما در مقابل فروشندگان نرخ‌های نجومی برای خودروهای خود اعلام می‌کردند.

قیمت‌هایی که اغلب در سایت‌ها و فضای مجازی و گاه با هماهنگی دلالان اعلام می‌شد، هیچ‌گاه مورد تایید کارشناسان و فعالان واقعی بازار نبود و آن را جولان واسطه‌ها به طمع کسب سود بیشتر در آشفته بازار خودرویی تعبیر می‌کردند.

عامل اصلی که هر چه بیشتر به این آشفتگی دامن زده بود، رشد نرخ ارز بود. فضای روانی حاکم بر بازار متاثر از افزایش قیمت دلار تا اندازه‌ای بود که حتی خودروهای وطنی با درصد داخلی‌سازی بالا نیز همگام با آن رشد قیمتی را تجربه کردند، تا آنجایی که پراید به عنوان خودروی کف بازار تا بیش از ۱۶۰ میلیون تومان هم قیمت خورد.

این بازار اما در روزهای گذشته، وضعیت متفاوت از ماه‌های قبل را تجربه می‌کند و همگام با کاهشی شدن نرخ ارز، به شدت در حال نزول است.

نزولی که به تدریج نرخ سریعی به خود گرفت و حتی طی یک روز شاهد افت ۱۰ تا ۲۰۰ میلیون تومانی در برخی خودروهای داخلی و خارجی بودیم.

از افزایش عرضه ارز در بانک مرکزی، سیاست‌های کنترلی دولت و پیش‌بینی‌های کارشناسان و حتی مردم کف بازار از تحولات مثبت سیاست خارجی، به عنوان عوامل اصلی نزولی شدن نرخ دلار در روزهای گذشته یاد می‌شود. اما اینکه این کاهش تا چه اندازه می‌تواند بر نزولی شدن نرخ‌ها در بازار خودرو تاثیرگذار باشد، دست‌مایه این گزارش قرار گرفته که در ادامه می خوانید.

افت کند قیمت‌ها و تشدید رکود

در این پیوند، «امیرحسن کاکایی» استاد دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: تغییرات هفته‌های آینده در فضای سیاسی بین‌الملل، نمی‌تواند آن‌طور که عامه مردم فکر می‌کنند، بر اقتصاد کشورمان تاثیرگذار باشد.

وی گفت: در خوشبینانه‌ترین حالت نرخ دلار در حدود ۲۰ هزار تومان خواهد ایستاد و نمی‌توان به یک‌باره انتظار افت شدید قیمتی داشت.

کاکایی تاکیدکرد:‌ به نظر می‌رسد نظام اقتصادی کشور متشکل از مردم، مسوولان و شرکت‌های بزرگ و کوچک و غیره، این روزها به گونه‌ای هوشمند و منسجم عمل می‌کنند.

وی ادامه‌داد: ‌مردم ما در سال‌های گذشته یاد گرفته‌اند که در یک تورم دورقمی زندگی کنند و در دو سال اخیر این تورم به سه رقمی هم نزدیک شده است، بنابراین با توجه به تجربه یاد شده، در مقابل، عکس این شرایط هم مقاومت خواهند کرد.

این استاد دانشگاه بیان‌داشت: به‌طور مثال اگر خودرویی امروز ۶۰۰ میلیون تومان در بازار قیمت خورده، حال اگر بخواهد به نصف کاهش یابد در مقابل آن مقاومت می‌کنند.

وی پیش‌بینی‌کرد: در هفته‌های پیش رو حباب قیمتی کالاها به‌خصوص خودروها و به‌ویژه خودروهای خارجی تخلیه می شود، اما در مجموع همه چیز متناسب با نرخ روز دلار تعیین قیمت خواهد شد.

کاکایی گفت: ‌به‌طور مثال پراید با قیمت‌های امروز یک خودروی پنج هزار دلاری محسوب می‌شود، در حالی که «کوئید» به عنوان یکی از ارزان‌ترین خودروهای حال حاضر جهان (در بازار هند) حدود هفت هزار و ۵۰۰ دلار قیمت دارد، اما حتی امکانات پراید از جمله کولر و کیسه هوا را ندارد، بنابراین نمی‌توان انتظار داشت پراید به قیمت ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان بازگردد.

وی تاکیدکرد:‌ اتفاق دیگری که در این شرایط پیش‌بینی می‌شود، رکود شدید است، یعنی مردم انتظار دارند قیمت‌ها ریزش داشته باشد و به همین دلیل از خرید دست می‌کشند، همه این مسائل سبب می‌شود تا پیش‌بینی رفتار اقتصادی ایرانیان دشوار باشد.

استاد دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت به سال ۹۴ اشاره کرد، زمانی که هنوز برجام تصویب نشده بود، اما متاثر از فضای روانی حاکم بر جامعه تولید رونق گرفته و قیمت‌ها متعادل بود.

وی ادامه‌داد: در عین حال کمپین «نخریدن خودروی صفر کیلومتر» هم راه افتاده بود، همچنین به دلیل حضور پر رنگ چینی‌ها و فرانسوی‌ها، تنوع خودرو در بازار زیاد شده بود، در این شرایط مردم امیدوار به بهبود بیشتر شرایط بودند و از خرید دست برداشتند.

کاکایی تاکیدکرد: افت کند قیمت‌ها و رکود شدیدتر از شرایط فعلی در ماه‌های آینده در کشور پیش‌بینی می‌شود، اما در عین حال با توجه به ضربه خوردن شدید زیرساخت‌های اقتصادی باید منتظر ماند و دید دولت‌مردان چه خواهند کرد و صنعتگران و تولیدکنندگان چگونه واکنش نشان خواهند داد؟

پیش‌بینی افت قیمت خودروهای خارجی

نایب رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودروی پایتخت نیز معتقد است: اگر دلار تا مرز ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان ریزش کند، قیمت کاذب خودروهای خارجی دست‌کم تا ۴۰ درصد فرو خواهد ریخت.

«نعمت‌الله کاشانی» در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: قیمت‌ها در بازار خودرو به ویژه خودروهای خارجی، حبابی و غیر واقعی شده و افراد به دلخواه خود قیمت می‌دهند.

وی، به کاهش قیمت‌ها از ابتدای هفته جاری اشاره کرد و گفت: ریزش ۱۰ تا ۱۵ میلیونی قیمت خودروهای داخلی، افت تا ۵۰ میلیون تومانی خودروهای مونتاژی و کاهش بیش از ۲۰۰ میلیون تومانی قیمت خودروهای خارجی که از ابتدای هفته جاری آغاز شده بود، در روزهای پایانی هفته با شدت بیشتر ادامه یافت.

کاشانی خاطرنشان‌کرد: کاهش‌ها متناسب با فروریختن قیمت دلار اتفاق افتاد، به‌طوری که در اواخر هفته هیچ فروشنده‌ای حتی حاضر به اعلام قیمت نبود.

وی تاکیدکرد: ‌در چنین فضایی، به خریداران هم توصیه می‌شود خرید خود را به تعویق بیاندازند، هرچند حدود سه ماه است که در عمل بازار قفل بوده و در رکود کامل است.

این مقام صنفی پیش‌بینی‌کرد: با کاهش بیشتر نرخ ارز که کارشناسان اقتصادی معتقدند تا حدود ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان اتفاق خواهد افتاد، شاهد تخلیه حباب قیمت‌ها در بازار خودرو باشیم.

تورم خودرو، تبلور ناکارآمدی مدیریت

«امرالله امینی»، استاد اقتصاد دانشگاه علامه‌طباطبایی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درخصوص چشم انداز آینده دلار و خودرو در بازار افزود: با توجه به مسائل سیاسی بین‌المللی پیش رو، در صورت مثبت بودن سیگنال ها برای کشورمان، کاهش دلار به مرز ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان محتمل است.

به گفته وی، با توجه به شرایط تورمی حاکم بر اقتصاد، انتظار کاهش بیش از این مقادیر دور از ذهن است.

این استاد دانشگاه ادامه‌داد: با این اتفاق، قیمت همه کالاهای با وابستگی مستقیم یا غیرمستقیم به دلار کاهش خواهد یافت، اما نمی‌توان از موضوع چسبندگی قیمت‌ها غافل ماند، یعنی قیمت‌ها در مقابل این کاهش مقاومت می‌کنند.

وی با بیان اینکه در صنعت خودروسازی بخشی از بالا رفتن قیمت‌ها در ماه‌های گذشته ارتباطی به دلار نداشته، ادامه‌داد: تورم خودرو تبلور ناکارآمدی مدیریت و تصمیم‌گیری‌های مسوولان و سیاست‌های متناقض است، این در حالی است که در سال ۷۹ گفته می‌شد پراید وابستگی به دلار ندارد و این روزها مسوولان دم از وابستگی آن می‌زنند.

امینی تاکیدکرد:‌ اگر وابستگی ارزی پراید را ۱۵ درصد در نظر بگیریم، گرانی ۸۵ درصد دیگر آن محصول ناکارآمدی سیستم، دلال‌بازی افراد و حتی شرکت‌های خودروساز است.

وی ادامه‌داد: تا زمانی که تغییرات مدیریتی خودروسازان را شاهد نبوده، حقوق بالای پرسنل با بهره‌وری پایین آنها کاهش نیابد و برنامه‌های آینده‌شان شفاف و مشخص نشود، نمی‌توان امید چندانی به بهبود قیمت خودروها داشت.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه‌طباطبایی اظهارداشت: پژوهش‌ها نشان می‌دهد بهره‌وری نیروی انسانی خودروسازان داخلی از اواخر دهه ۷۰ تاکنون کمتر از ۵۰ درصد است.

وی اضافه‌کرد: تجربه کشورهایی نظیر چین که در سال‌های گذشته به یکی از بازیگران بزرگ صنعت خودرو در سطح جهان تبدیل شده‌اند، حاکی از تولید با مقیاس و تیراژ بالاست که هزینه‌های تولیدشان را به شدت کاهش داده است، اما این موضوع در خودروسازان ایرانی رعایت نمی‌شود.

امینی گفت: قیمت پراید به عنوان شاخص خودروهای داخلی در حالی رکوردها را جابه‌جا کرده که حباب زیادی دارد، زیرا خودروسازان سال‌هاست بابت آن هزینه طراحی پرداخت نمی‌کنند، هزینه‌های نیروی انسانی تولید تغییر آن‌چنانی نداشته و فقط قیمت مواد اولیه آن رشد داشته است.  

به گزارش ایرنا، آنچه اکنون در بازار خودرو شاهد آن هستیم، نزولی شدن شدید قیمت‌هاست. باید در ادامه منتظر بود و دید پیش‌بینی‌های کارشناسان درخصوص نرخ ارز به عنوان عامل تعیین‌کننده قیمت‌ها در بازار تا چه اندازه رنگ واقعیت به خود می‌گیرد و بازار خودرو متشکل از عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان در کش و قوس با این موضوع، چگونه واکنش نشان خواهد داد. در این میان سیاست‌های دولتمردان و اتخاذ تصمیمات کارشناسانه می‌تواند هرچه بیشتر از التهابات موجود در راستای رسانیدن خودرو به دست متقاضیان واقعی بکاهد.