در چند روز گذشته رفتارهای متناقض مدیریتی در سازمان صدا سیما پیرامون فعالیت‌های عادل فردوسی‌پور باعث شده است این پرسش شکل بگیرد که قرار است سرنوشت فعالیت‌های حرفه‌ای مجری و گزارشگر مطرح تلویزیون به کجا بیانجامد.

به گزارش حبیب خبر به نقل از ایلنا، پس از آنکه در پایان سال ۹۷ و پیرو اختلاف میان مدیر شبکه سه سیما و تهیه‌کننده برنامه نود، عادل فردوسی‌پور از دنیای اجرا و گزارشگری فاصله گرفت و اجازه فعالیت در شبکه سه را نداشت، در تابستان امسال تصمیم به ساخت برنامه‌ای فوتبالی با نام ۹۹ بر بستر پلتفرم‌های نمایش خانگی گرفت. تصمیمی که به نظر می‌رسد پس از صبر زیاد فردوسی‌پور برای بازگشت به تلویزیون و اجرای برنامه نود و ناامید شدن از تغییر شرایط گرفته شد. او البته سال گذشته برنامه‌ای به مناسبت پخش ال کلاسیکو تهیه کرد که با اجرای پژمان جمشیدی از فیلیمو پخش شد. همان زمان شایعه‌ عدم اجازه مدیران تلویزیون برای اجرای برنامه دهان به دهان چرخید و با پخش برنامه این شایعه تقویت شد. 

شایعه حذف کامل فردوسی‌پور

برنامه فوتبال ۱۲۰ تنها برنامه‌ای است که فردوسی‌پور تهیه‌کنندگی آن را در شبکه ورزش برعهده دارد و به فوتبال جهان می‌پردازد. از چند روز پیش شایعه جلوگیری از ادامه تولید برنامه «فوتبال ۱۲۰» در فضای مجازی مطرح شده بود که واکنش‌هایی را نیز در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشت. 

کورش کمره‌ای (مشاور مدیر این شبکه) در پاسخ به سوالی درباره اخبار منتشر شده مبنی‌بر تعطیلی برنامه «فوتبال ۱۲۰» گفت: با توجه به درخواست آقای فردوسی‌پور برای ساخت سری جدید فوتبال ۱۲۰، در جلسه طرح و برنامه ۱۸ شهریور ۹۹ با تمدید مجوز این برنامه موافقت شد تا سری جدید برنامه فوتبال ۱۲۰ برای فصل جدید فوتبال از شبکه ورزش پخش شود. 

در هفته‌های گذشته خبری مبنی بر مجوز نگرفتن برنامه فردوسی‌پور که قرار بود بر بستر نمایش خانگی پخش شود، منتشر شد. خبری که البته بعد از چند روز از سوی سازمان صوت و تصویر فراگیر (ساتر) تلویحا تایید شد تا نشان دهد مشکل مدیریت فعلی سازمان صداوسیما با مجری برنامه نود ریشه‌دار‌تر از این حرف‌ها است. 

ساترا» درباره مجوز نگرفتن برنامه اینترنتی عادل فردوسی‌پور توضیح داد که به دلیل‌عدم دریافت مکتوب استعلام از مراجع مسئول، درخواست مجوز این برنامه در شورای مربوطه مطرح نشده است. 

مشکل فردوسی‌پور ساترا نیست؟ 

علی سعد (مدیر روابط عمومی سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر «ساترا») در یک رشته توئیت نسبت به چرایی مجوز نگرفتن برنامه عادل فردوسی‌پور توضیح داد. 

وی در این باره نوشت: رویکرد ساترا حمایت از رسانه‌های صوت و تصویر ایرانی و محتوای بومی بر روی آن‌هاست. تعداد ۱۵۰ مجوز صادره در ۲ سال اخیر موجب شده طیف متنوعی از رسانه‌ها به طور قانونی مشغول به فعالیت باشند. در اولین جلسه «شورای موافقت کلی انتشار» که ۹ مهر برگزار شد، به هر سه درخواست برنامه‌های ارائه شده از سوی رسانه‌های صوت و تصویر، پروانه انتشار اعطا شد. مجوز به برنامه‌های «همرفیق»، «واسخندیش» و «دیرین دیرین» که پیش‌بینی می‌شود اقبال مخاطبان را به خود جلب کنند، در این جلسه تصمیم گیری شد. شرط طرح برنامه‌ها در شورای موافقت کلی انتشار، عدم وجود موانع حقوقی، قضایی و امنیتی است که در مورد برنامه «۹۹» که به درخواست فیلیمو و کافه بازار مطرح شده بود به دلیل‌عدم دریافت مکتوب استعلام مراجع مسئول، عملاً موضوع قابل طرح و بررسی توسط شورای مذکور نبود. حیطه مسئولیتی ساترا فقط تصمیمات رسانه‌ای است. لذا در صورت وجود ملاحظات استعلامی، دعاوی حقوقی و یا پرونده‌های قضایی، ساترا امکان بررسی تقاضاهای رسیده را نخواهد داشت. 

هفت ماهی هست که سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر سر حق اعطای مجوز و نظارت بر محصولات نمایش خانگی با یکدیگر اختلاف دارند. اختلافی که با تاسیس سازمان ساترا به عنوان نهاد نظارتی صداوسیما و لزوم تایید این سازمان برای پخش محصولات نمایش خانگی شکل جدی‌تری به خود گرفت و نمایندگان مجلس یازدهم نیز به موضوع ورود کرده و طرحی را برای واگذاری این حق وزارت ارشاد به سازمان صداوسیما آماده مطرح کردن در صحن علنی مجلس کردند. اختلاف‌ها و ورود مستقیم سازمان صداوسیما به محتوای محصولات نمایش خانگی با مجوز ندادن به برنامه فردوسی‌پور و اعطای مجوز به برنامه شهاب حسینی شکل اجرایی‌تری به خود گرفت و در همین رابطه خبر می‌رسد مدیران سازمان صداوسیما به مدیران سازمان اوج برای ساخت و پخش سریال آقازاده که توانسته رقیب جدی تلویزیون در جذب مخاطب شود هشدارهای جدی دادند. 

ساترا حقیقت را بگوید

سعید رجبی فروتن (معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی) به‌دنبال انتشار توضیحات روابط عمومی «ساترا» درباره دلایل‌عدم صدور مجوز تولید برای برنامه اینترنتی «۹۹» به تهیه‌کنندگی عادل فردوسی‌پور یادداشتی را در فضای مجازی منتشر کرد. 

رجبی فروتن در این باره نوشت: «قدر داشته‌هایمان را بدانیم تا غم رفتگان را تاب آوریم! با کمال تعجب به‌رغم موافقت سازمان سینمایی یک سازمان وابسته به صداوسیما با تولید برنامه جدید عادل فردوسی‌پور بر بستر پلتفرم‌های اینترنتی موافقت نکرد! ساترا یعنی مرجع موردنظر گفته: «شرط طرح برنامه‌ها در شورای موافقت کلی انتشار، عدم وجود موانع حقوقی، قضایی و امنیتی است که در مورد برنامه ۹۹ که به درخواست فیلیمو و کافه بازار مطرح شده بود، به دلیل‌عدم دریافت مکتوب استعلام مراجع مسئول، عملاً موضوع قابل طرح و بررسی توسط شورای مذکور نبود.» 

حالا که توپ در زمین مراجع قضایی و امنیتی انداخته شده است، باید گفت: اولاً اگر موانعی وجود داشت عادل از سازمان سینمایی هم نمی‌توانست مجوز بگیرد مگر اینکه او در دو سه ماه گذشته خطایی کرده باشد و حکم محرومیت گرفته باشد! ثانیاً اگر ندادن مجوز به فردوسی‌پور فقط به آن خاطر است که هنوز نظر مراجع امنیتی دریافت نشده است، کافی بود گفته شود به محض دریافت پاسخ استعلام به عمل آمده تقاضای ایشان هم بررسی خواهد شد. 

تجربه حکمرانی و رعایت مصالح جامعه حکم می‌کند که برای افکار عمومی احترام قائل شویم به گونه‌ای سخن بگوییم که سرمایه و اعتماد اجتماعی را بیش از این کاهش ندهیم. 

دوستان رسانه ملی! یادتان باشد عادل همکار شما و یک تهیه‌کننده خوشنام تلویزیونی است درباره یک غریبه صحبت نمی‌کنیم که اگر هم بود از نتیجه استعلام نه خلق‌الله بلکه فقط متقاضی باید باخبر شود.»

به نظر می‌رسد انحصارگرایی در صداوسیما و تعیین تکلیف‌هایی خارج از عرف برای ساخت برنامه، موضوع اختلافات میان سازندگان برنامه‌های نمایش خانگی و سازمان صداوسیما را بالاتر برده است. 

دوگانگی تصمیم در صدا و سیما

بهروز مفید، تهیه‌کننده تلویزیون و از مدیران اسبق رسانه ملی که سابقه حضور در شورای پروانه نمایش خانگی وزارت ارشاد را دارد، درباره رفتارهای انحصاری سازمان صداوسیما پیش‌تر به ایلنا گفته است: با تمام سوابق و تجربیاتم می‌گویم این جابجایی مدیریتی در نمایش خانگی به نفع صداوسیما نیست. حاکمیت به یک حیاط خلوت برای تولید سریال‌هایی نظیر آقازاده را نیاز دارد. آقازاده با شکل فعلی‌اش نمی‌تواند در تلویزیون تولید شود. برای همین سازمان صداوسیما امکان مدیریت همزمان دو نوع نگاه در عرصه سریال‌سازی را به صورت همزمان ندارد و این به تولیدات نمایش خانگی ضربه می‌زند. 

این مدیر اسبق تلویزیون با بیان اینکه هیچ گاه ضوابط ثابتی برای تولید محتوای تلویزیونی در سازمان صداوسیما وجود ندارد، همچنین اضافه کرده است: واقعیت این است این ضوابط در هر دوره مدیریتی کاملا سلیقه‌ای اجرا شده است و هیچ ساز و کار ثابتی ندارد. موسیقی‌ای که شاید دو دوره قبل قابل پخش نبود الان به راحتی پخش می‌شود. یک زمانی در تلویزیون مجری زن و مرد نمی‌توانستند در کنار هم قرار بگیرند ولی امروز می‌بینیم که این حساسیت‌ها کنار گذاشته شده است و خیلی راحت روی آنتن با یکدیگر شوخی می‌کنند. برای همین نمی‌توان آینده را پیش‌بینی کرد که تلویزیون نسبت به ضوابط و خطوط قرمز چگونه تصمیم می‌گیرد. 

این تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در جای دیگری از سخنان خود اشاره کرده است: همانطور که سازمان صداوسیما در برخی از امور مشکلاتی دارد و باید برای حل آن کمک و همراهی کرد، معقتد هستم شبکه نمایش خانگی با همه مشکلاتی که دارد باید در وزارت ارشاد باقی بماند و برای رفع ایرادات آن تلاش کرد. راه‌حل این موضوع جابجایی سیستم نظارت و صدور مجوز نیست. با نق زدن و انتقاد نمی‌توان کارها را پیش برد و باید در این زمینه همفکری بیشتری شکل بگیرد تا تولیدات نمایش خانگی هم به سطح قابل قبولی برسد. 

بنابراین گزارش؛ تصمیم مدیریت فعلی تلویزیون برای تهیه برنامه فوتبال ۱۲۰ نشان می‌دهد تلویزیون تصمیم دارد سیاست‌های یک بام و دو هوای خودش را در قبال برخی از چهره‌ها و برنامه‌ها ادامه دهد. سیاستی که هم مخاطب را از تلویزیون دلزده می‌کند و هم برنامه سازان را از این سازمان دور می‌کند.